(1) Sự-tích của Tôn-giả Ca-Diếp, người theo hạnh Đầu-đà bực nhứt,
(2) Khai-triển Mười ba Hạnh Đầu-đà và có
(3) Vài đề-nghị thực-tiễn về hạnh nầy cho người tại-gia.

1.- Hai pháp về y-phục: phấn-tảo-y và tam-y.

2.- Năm pháp về việc khất-thực: khất-thực hằng ngày, khất-thức theo thứ-lớp (thứ đệ khất thực), chỉ một lần ngồi ăn (nhứt toạ thực), khéo đo-lường bữa ăn (thiện lượng thực), quá giờ chẳng ăn (thời hậu bất thực).

3.- Năm pháp về các tư-thế (bốn oai-nghi: đi, đứng , nằm, ngồi): ngồi nơi nhàn-tịnh (vô-sự xứ toạ), ngồi dưới bóng cây (thọ hạ toạ), ở chỗ trống chẳng có che lợp (lộ điạ toạ), ở nơi mồ-mả (chủng gian toạ), ở tùy chỗ gặp được (ngộ đắc xứ toạ).

4.- Một pháp về tinh-tấn dõng-mãnh: thường ngồi chẳng nằm ( thường toạ bất ngoạ).

1.- Phấn-tảo y là gì? Phấn là phân, phẩn; tảo là quét. Y phấn-tảo là do vải lượm ở chỗ dơ, hoặc nơi hố rác, hoặc nơi nghiã-điạ, bị chuột bọ, trâu bò gặm nhấm, đem về giặt sạch, ráp lại may thành áo. Còn gọi là nạp-y, áo của nhà sư.

2.- Cách thọ-trì và sự châm-chước.- Thọ-trì phấn-tảo-y thì phải từ-khước áo do cư-sĩ cúng-thí. Tuy nhiên, nếu dó là các áo sô, áo gai, áo vải thô, áo nỉ, thì châm-chước nhận, cũng chẳng thất-bại trong việc thọ-trì.

3.- Ích-lợi của việc mặc áo phấn-tảo.- Mặc áo nầy chẳng cần cầu xin nơi các thí-chủ, mất đi chẳng lo buồn, trộm cướp chẳng đoạt lấy, đủ cho sự cần dùng hằng ngày. Người lành theo hạnh nầy giữ được sự khiêm-tốn, đắc được sự chẳng nghi-nan, an-trú trong niềm vui của pháp và sớm được chánh-thọ.

1.- Thế nào là Tam-y?- Tam là ba, Y là áo. Tam-y là ba áo, gồm có: (1) áo Tăng-già-lê (Sanghàti) là áo tràng phía ngoài; (2) áo Uất-đa-la-tăng (Uttarasanga) là áo giữa; (3) áo An-đà-hội (Antaravàsaka) là áo trong.

2.- Cách thọ-trì và sự châm-chước.- Thọ-trì tam-y thì chẳng được giữ quá số ba áo, chẳng có y nào dư-trội cả. Nếu cất giữ áo thứ tư thì thất-bại việc thọ-trì. Tuy nhiên, có thể châm-chước nhận và giữ lại áo dư trong mười ngày vào dịp lễ Dâng-y, hay các áo tạm kê đầu giường, áo phủ giường, áo dùng băng-bó vết thương, khăn tay, khăn tắm. Nhưng nếu là của hiến-tặng bất-tịnh (bất-tịnh=chẳng sạch), thì phải từ-khước.

3.- Ích-lợi.- Người lành tập hạnh nầy, lià được sự chất-chứa của-cải thừa-thãi, ít lo tạo-dựng thêm, kềm giữ thân biết đủ, như chim bay trên không, chẳng luyến nhìn lại phía sau. Hạnh nầy còn đưa đến sự chẳng nghi-nan (vô-nghi).

1.- Khất-thực là gì? - Khất là cầu xin; Thực là ăn. Hạnh khất-thực là tỳ-kheo chẳng được có nghề riêng để mưu-sanh, mà phải đi xin ăn hằng ngày, làm ruộng-phước cho các thí-chủ. Khi đi khất-thực, tỳ-kheo khỏi nhận lời mời riêng khiến phải xếp bỏ công-việc của mình.

2.- Cách thọ-trì và sự châm-chước.- Có ba loại mời-thỉnh của các cư-sĩ: mời riêng, mời chung và mời nhiều bận. Tỳ-kheo thọ-trì việc khất-thực, phải khước-từ cả ba loại mời-thỉnh đó; nếu nhận lời thì có thất-bại trong việc thọ-trì. Tuy nhiên, khi thực-phẩm được hiến chung cho cả Tăng-đoàn, thực-phẩm cấp theo phiếu, hay hằng nửa tháng, hoặc vào dịp lễ Bố-tát (lễ tụng Giới-luật) thì có thể châm-chước nhận, khỏi đi khất-thực.

3.- Ích-lợi.- Theo tâm sở-nguyện, tỳ-kheo đi tới hay dừng lại được tự-do, khỏi lo việc nấu-nướng, dẹp bỏ sự lười-biếng, trừ được sự kiêu-mạn, chẳng tham-lam mùi-vị, làm lợi-ích cho chúng-sanh (phước-điền), ở bốn phương lòng chẳng ngăn-ngại. Người lành theo hạnh nầy được sự chẳng nghi-nan.

1.- Khất-thực theo thứ-lớp là gì? - Tỳ-kheo theo hạnh khất-thực theo thứ-lớp, khi bước chơn vào làng, đi suốt đến nhà cuối-cùng rồi lần-lượt đi trở ra đầu làng, chẳng bỏ sót nhà nào. Nếu có sự vượt qua bỏ sót một nhà, đó là thất-bại trong việc thọ-trì việc khất-thực theo thứ-lớp.

2.- Cách thọ-trì và sự châm-chước .- Nếu khất-thực theo thứ-lớp thì chẳng thường đến nhà có nhiều thức-ăn mỹ-vị. Khi đi ngang qua một nhà, thấy có voi, ngựa đang cắn nhau, thì phải tránh đi, chẳng thất trong việc thọ-trì.

3.- Ích-lợi.- Lấy tâm bình-đẳng, chẳng phân-biệt giàu-nghèo, làm lợi-ích cho tất cả, trừ được sự ganh-ghét, tránh sự rong-chơi đùa-bỡn, chẳng thích được mời-mọc, chẳng ưa nhiều lời, xa-lià nơi nhà người, bỏ lối đi gấp-gáp, cũng như vầng trăng tròn ít khi hiện lên, được người đời chiêm-ngưỡng. Người lành theo hạnh nầy được sự chẳng nghi-nan.

1.- Thế nào là chỉ ngồi ăn một lần? - Ngồi ăn ở hai nơi, lấy thức ăn nhiều lần, rửa bát nhiều bận, những cử-chỉ đó nên tránh phạm phải, đó gọi là hạnh chỉ một lần ngồi ăn. Có ba giới-hạn nếu tuân theo thì thọ-trì được hạnh nầy:

2.- Cách thọ-trì và sự châm-chước .- Chỉ ngồi ăn tại một chỗ duy-nhứt, hễ đứng lên thì chẳng được ăn tiếp nữa, đó là cách thọ-trì hạnh nầy. Tuy nhiên, nếu đang ăn, có voi, ngựa hung-hăng chạy đến, có thể đứng dậy tránh, xong lại tiếp-tục ăn. Nếu đang ăn, có Hoà-thượng, A-xà-lê, hay khách tỳ-kheo đến, có thể đứng dậy chào, xong ăn tiếp. Trừ khi phải dùng thuốc-thang, còn ăn uống hai lần là thất-bại trong việc thọ-trì.

3.- Ích-lợi.- Chẳng ăn nhiều cũng chẳng ăn ít, chẳng tham của bố-thí, tránh được mọi bịnh-tật và phiền-não, yên sống chẳng bị ngăn-ngại, việc mình an-vui. Người lành theo hạnh nầy được sự chẳng nghi-nan.

1.- Thế nào là Khéo đo-lường bữa ăn? - Trước khi ăn uống, nên suy-xét sức mình kham được nhiều ít, lấy đó làm chừng-mực, chẳng dùng quá, khéo trù-liệu, tránh sự vô-độ, đó gọi là khéo đo-lường bữa ăn.

2.- Cách thọ-trì.- Biết trù-liệu bữa ăn thì chẳng tùy theo cái bụng, để khỏi buông-lung ăn nhiều quá. Chẳng có sự châm-chước nào cho việc thọ-trì hạnh nầy cả.

3.- Ích-lợi.- Nếu ăn uống quá độ thì thân thêm nặng, hay buồn ngủ, sanh ra bịnh-tật, yếu-mệt, lười-nhác. Khéo-léo đo lường bữa ăn thi tránh được sự thèm ăn mãi chẳng chán. Người lành theo hạnh nầy sức-khoẻ dồi-dào, tránh được sự tham ăn, và được sự chẳng nghi-nan.

1.- Thế nào là quá giờ chẳng ăn? Lấy giờ Ngọ (mười hai giờ trưa) làm chuẩn, sau giờ đó chẳng được ăn gì thêm, đó là hạnh quá giờ chẳng ăn. Đã ăn đến miếng ăn thứ hai mươi mốt rồi thì chẳng ăn nữa, đó là giới-hạn của việc quá giờ chẳng ăn.

2.- Cách thọ-trì và sự châm-chước.- Mỗi ngày chỉ ăn một bữa ăn Ngọ, đó là cách thọ-trì hạnh quá giờ chẳng ăn. Ngoại-trừ khi phải dùng thuốc thang, chẳng có sự châm-chước nào trong việc ăn quá giờ. Dầu có được mời riêng ăn thêm sau giờ Ngọ, cũng phải từ-khước.

3.- Ích-lợi.- Hạnh nầy giúp ta tránh sự ăn vặt, ăn về đêm. Nhờ giữ tiết-độ, thân-thể được nhẹ-nhàng, sức-khoẻ dồi-dào, khỏi lo lăng-xăng chạy tìm-cầu theo món ăn, giảm bớt lòng dục. Người lành theo hạnh nầy đắc được sự chẳng nghi-nan.

1.- Thế nào là ngồi nơi nhàn-tịnh? - Nơi làng mạc ồn-ào, chốn thành-thị huyên-náo, khiến tâm-thức đắm-nhiễm năm trần, sanh ra loạn-động. Lià chỗ đông người qua lại, chọn nơi vắng-vẻ yên-tịnh, đó là theo hạnh ngồi nơi nhàn-tịnh. Nơi nhàn-tịnh gần nhứt là nơi cách thành-thị, làng-mạc độ năm trăm cung ( mỗi cung bằng bốn khuỷu tay, vào khoảng hai ba trăm thước), tránh chỗ ngoài bià quá xa-vắng.

2.- Cách thọ-trì và sự châm-chước.- Tìm nơi nhàn-tịnh mà ngồi là để tránh các nơi ồn-ào trong làng xóm, thành-thị, thường gây sự loạn-tâm. Nếu cần phải tham-dự các lễ Bố-tát, lễ thọ-giới, buổi giảng-pháp, đi thăm-viếng người bịnh, đi giải-đáp thắc-mắc về Kinh-kệ, mà phải vào làng-mạc, thì có được sự châm-chước trong việc thọ-trì.

3.- Ích-lợi.- Thực-hành hạnh nầy giúp cho hành-giả được sống độc-cư, chẳng dua theo thế-tục, tùy tâm mà ngồi thiền sớm đắc định-lực, hưởng sự tịch-tĩnh, nhàn-nhã. Người lành theo hạnh-nghiệp nầy đắc được sự chẳng nghi-nan.

1.- Thế nào là ngồi dưới bóng cây? - Tránh sự tham-cầu về cư-trú, lià sự ràng-buộc tríu-mến chỗ ở, là việc ngồi dưới bóng cây. Vào ban ngày, khoảng có bóng cây rọi xuống, đó là nơi cư-trú theo hạnh ngồi dưới bóng cây, trừ những cây quá già-cỗi, thân cây có lỗ hổng, cây có qủi-thần cư-trú.

2.- Cách thọ-trì và sự châm-chước.- Chọn cây mình thích, nhưng chẳng tríu-mến, chẳng giao-thiệp với đời, chẳng có phòng-ốc để lo-lắng, người thọ-trì hạnh nầy rời được mọi công-việc nhà-cửa. Có sự châm-chước khi trời đổ mưa, nhưng khi tạnh-ráo, liền lià nơi tạm trú. Vào mùa mưa dầm, có thể châm-chước vào trú nơi có che-lợp.

3.- Ích-lợi.- Hạnh ngồi dưới bóng cây khiến người thọ-trì dứt được sự tham-ái về nhà-cửa, tránh được sự tríu-mến về nơi cư-trú. Tự-do đi lại, vui hưởng cảnh an-tịnh, người theo hạnh nầy còn đắc được sự chẳng nghi-nan.

1.- Thế nào ngồi nơi chỗ trống chẳng có che-lợp? Tránh những nơi cư-trú có che-lợp bên trên, khỏi lo tạo-dựng nhà cửa, am-cốc, hạnh ngồi nơi chỗ trống giúp hành-giả gần với thiên-nhiên, tránh sự phung-phí trang-hoàng tốn-kém.

2.- Cách thọ-trì và sự châm-chước.- Ngồi dưới bóng cây, tránh các nơi nhà cửa có che-lợp bên trên. Vào mùa mưa, có thể châm-chước trú chỗ có che-lợp bên trên, tạm trong một thời-gian.

3.- Ích-lợi.- Lìa được sự ham-muốn, quyến-luyến về nơi cư-trú, dứt được nỗi lo về nhà-cửa, đoạn-trừ được sự lười-nhác và buồn ngủ, tự-do di-chuyẻn như con nai mặc ý tới lui trong rừng, chẳng có gì để nhớ-tiếc.

1.- Thế nào là ở nơi mồ-mả? Khung-cảnh hoang-vắng, ảm-đạm nơi nghiã-trang là nơi thích-hợp cho việc quán-tưởng về lẽ vô-thường (cái chết có thể đến bất-chợt), hạnh ở nơi mồ-mả còn có mục-đích giúp hành-giả lià xa sự ham-muốn cư-trú ở các nơi vui tốt đầy cám-dỗ.

2.- Cách thọ-trì và sự châm-chước. - Vào lúc chạng-vạng, cầm theo mền gối, áo quần, hành-giả đến nơi mồ-mả, chọn ngồi nơi vắng người khóc-than, xa chỗ có nhang khói, xây lưng vào hướng gió, chẳng che lều hay kê giường. Thức ăn ban trưa chẳng dùng cá thịt, sữa bơ, mè. Bình-minh vừa lố dạng, thu xếp ra về chùa, chẳng được ghé nơi nào khác. Sự châm-chước vào mùa mưa cũng giống như hai hạnh trước, ngồi dưới bóng cây và nơi chẳng che-lợp.

3.- Ích-lợi.- Việc quán-chiếu vô-thường và thân bất-tịnh thường đưa đến kết-quả: đắc được niệm-chết, thấy rõ được tướng bất-tịnh, khắc-phục được các đam-mê ô-nhiễm, chẳng lo-sợ các điều chẳng đáng lo-sợ, chẳng khởi sự lười-nhác, nhàm-chán các dục-lạc ràng-buộc. Người theo hạnh-nguyện nầy đắc được sự chẳng nghi-nan.

1.- Thế nào là ở tuỳ chỗ gặp được? - Bằng lòng với nơi vừa gặp được, chẳng kén chọn chỗ tốt hơn, chẳng phiền lòng khi bị mời đi chỗ khác, hạnh ở tuỳ chỗ gặp được có mục-đích ít muốn biết đủ, bỏ được sự đòi-hỏi ở vào chỗ đầy-đủ tiện-nghi.

2.- Cách thọ-trì và sự châm-chước.- Y theo chỗ gặp được, chẳng ham-muốn nơi có đủ tiện-nghi, đó là cách thọ-trì hạnh ở tùy chỗ gặp được. Nếu dời đi chỗ khác tốt hơn thì thất-bại việc thọ-trì. Có sự châm-chước khi trời mưa giông, giống như ba hạnh kể trên.

3.- Ích-lợi.- Diệt được lòng ham-muốn, được sự biết đủ, mến sự tịch-tĩnh, an-trú trong tâm từ-bi, người theo hạnh-nghiệp nầy đắc được sự chẳng nghi-nan.

1.- Thế nào là thường ngồi chẳng nằm? - Suốt ngày chẳng nằm dài dễ gây ra sự lười-nhác, ham ngủ-nghỉ, hạnh thường ngồi chẳng nằm có mục-đích lià xa giường ngủ, luôn giữ được sự tỉnh-thức.

2.- Cách thọ-trì và sự châm-chước.- Chẳng những ban ngày chẳng nằm nghĩ, mà luôn cả ban đêm cũng ngủ ngồi, đây là một khổ-hạnh khiến hành-giả làm chủ hoàn-toàn thân-xác. Khi cần phải nhểu thuốc vào lỗ mũi, thì có sự châm-chước được nằm trong chốc-lát.

3.- Ích-lợi.- Dứt trừ sự lười-nhác khiến thân dễ bị bịnh-tật, tâm sanh giãi-đãi, bớt được sự lừ-đừ buồn ngủ, thường trầm-lặng nhiều và kham tu thiền cao. Người theo hạnh-nguyện nầy đắc được tinh-tấn thật dõng-mãnh và sự chẳng nghi-nan.

1.- Mùa đông, chẳng mặc áo lông thú, mang giầy da cá-sấu, hải-cẩu.

2.- Chỉ giữ lại chừng năm bộ quần-áo, các y-phục cũ, xin gọi điện-thoại đến các cơ-quan từ-thiện để gởi tặng các người đang cần đến.

3.- Dưới gầm giường chẳng phải là kho để tồn-trữ giày-dép, giấy vệ-sinh, v.v. Xin đừng bắt chước vị phu-nhơn Tổng-thống nọ có đến hai ngàn đôi giầy (có ba đôi là đủ).

1.- Tự đặt ra nguyên-tắc: Đến chén thứ ba (hay thứ tư) thì chẳng ăn thêm nữa. Tránh được phì-nộn.

2.- Ngoài các bữa ăn chánh-thức, chẳng ăn quà vặt, chẳng nhai kẹo cao-su.

3.- Đến giờ ăn, chưa thấy dọn cơm lên, đói quá, thì đừng cau-có mà cứ uống một tách nước lạnh cho đỡ đói.

4.- Ăn chay đúng ngày, chẳng có việc ăn bù, hay đợi tối Phật ngủ, ăn lén.

5.- Vừa uống nước xong, thấy dọn bánh ngon ra, xin đừng ăn thêm, mặc dầu được mời-mọc.

1.- Đến nhà khác, đừng đòi gối, mền thường dùng

2.- Đừng tranh với hàng xóm có TV mới.

3.- Chẳng có xe riêng, khi chờ xe bus, đừng nôn-nóng, chen lấn; trễ chuyến nầy, còn chuyến sau.

4.- Chẳng ngủ trưa, chỉ nằm nghỉ chừng 15 phút, thở dài hơi trong tỉnh-thức.

5.- Đừng nghe lời thầy bói mà dời bếp, dời giường, thường gây xáo-trộn trong nhà hơn trước.