XXIII

23. TIẾN TRÌNH NHẬP THIỀN CỦA ĐỨC PHẬT TRƯỚC KHI DIỆT ĐỘ
Bhikkhu Anālayo, Mindfully facing disease and death (2017)

XXIII.1 GIỚI THIỆU

Trong chương này, Đức Phật tiếp tục giảng dạy với lòng từ bi ngay cả trong những giờ phút cuối cùng trước khi nhập diệt. Các đoạn kinh văn được dịch dưới đây tường thuật câu chuyện Ngài an ủi Trưởng lão Ānanda đang sầu khổ và sau đó Ngài chỉ dạy các môn đệ tụ tập chung quanh. Đoạn kinh văn đầu tiên có những điểm tương tự như kinh văn trình bày trong Chương 14 về lý do khiến ngài Ānanda buồn rầu sầu khổ và Đức Phật đã an ủi ngài, nhưng điểm khác biệt ở đây là sự kiện Đức Phật sắp sửa nhập diệt là lý do làm cho ngài Ānanda đau buồn. Lời khuyên dạy của Đức Phật là một ví dụ quý báu về cách đối phó với sự sầu khổ này. Để giảm bớt sự tập trung quá mức về sự kiện vị thầy yêu quý sắp sửa ra đi, Ngài nhắc nhở Trưởng lão Ānanda hồi tưởng lại những ích lợi đa dạng mà Trưởng lão đã có được thông qua sự thân cận lâu dài với Đức Phật. Tương tự như thế, sự mất mát sắp sửa xảy ra của người mà ta thương yêu có thể được bù đắp bằng cách nuôi dưỡng trân quý, tri ân về những kinh nghiệm tích cực mà ta đã từng chia sẻ với người ấy trong quá khứ.

Hoạt động giảng dạy của Đức Phật trong đoạn kinh văn tiếp theo bổ sung cho ví dụ về ông Citta trong Chương 22, trong đó bệnh nhân nằm trên giường cận kề cái chết vẫn có thể truyền dạy cho những người chung quanh. Cũng như ông Citta qua đời sau khi giảng dạy cho họ hàng của ông, Đức Phật nhập diệt sau khi có lời dạy cuối cùng cho các vị đệ tử tụ tập chung quanh.

Hai đoạn kinh văn được dịch dưới đây là từ bài kinh trong Trường A-hàm (DĀ 2), tương ứng với Đại kinh Bát-niết-bàn của Trường bộ (DN 16). Ngoài ra còn có các đoạn kinh tương tự trong Tăng nhất A-hàm, trong một bài kinh dạng Sanskrit và một số bản Hán dịch riêng rẻ, ghi lại những sự kiện cuối cùng trong cuộc đời của Đức Phật. Thật ra, sau đoạn kinh văn đầu tiên, Đại kinh Bát-niết-bàn và các bài kinh tương ứng ghi thêm các câu chuyện khác trước khi tường thuật về lời giảng dạy cuối cùng của Đức Phật cho các vị đệ tử và tiến trình nhập thiền của Ngài trước khi diệt độ. Ở đây, tôi chỉ trích dịch hai câu chuyện – về sự đau buồn sầu khổ của ngài Ānanda và sau đó là những lời dạy cuối cùng và tiến trình nhập thiền của Đức Phật.

XXIII.2 KINH VĂN

DĀ 2
KINH DU HÀNH
Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ dịch
Bình Anson hiệu đính dựa theo bản Anh dịch của Bhikkhu Anālayo
 

(…) Lúc bấy giờ, A-nan (Ānanda) đứng hầu sau Phật, không tự ngăn nổi bi cảm nên vỗ giường than khóc, rằng: “Như Lai diệt độ sao mà vội thế! Thế Tôn diệt độ sao mà vội thế! Đại pháp chìm lặng sao nhanh quá! Con mắt thế gian diệt mất thì chúng sinh suy đọa lâu dài! Ta nhờ ơn Phật xuất gia nay chỉ mới được lên bậc học địa, tu nghiệp chưa thành mà Như Lai đã diệt độ!”

Khi ấy Ðức Thế Tôn dù biết nhưng vẫn hỏi: “Tỳ-khưu A-nan đâu rồi?” Các tỳ-khưu bạch Phật: “Tỳ-khưu A-nan đang đứng ở sau Phật, không tự ngăn nổi bi cảm nên vỗ giường than khóc, rằng: ‘Như Lai diệt độ sao mà vội thế! Đại pháp chìm lặng sao nhanh quá! Con mắt thế gian diệt mất thì chúng sinh suy đọa lâu dài! Ta nhờ ơn Phật xuất gia nay chỉ mới được lên bậc học địa, tu nghiệp chưa thành mà Như Lai đã diệt độ!’”

Phật bảo A-nan: “Thôi thôi, A-nan, chớ có buồn phiền than khóc. Từ trước đến nay ông hầu hạ Ta với cử chỉ từ hòa vô lượng, ngôn ngữ từ hòa vô lượng và ý nghĩ từ hòa vô lượng, không sao xiết kể. Này A-nan, ấy là ông đã cúng dường Ta, công đức rất lớn. Nếu có sự cúng dường nào của chư thiên, Ma vương, Phạm thiên, sa-môn và bà-la-môn cũng không sao sánh bằng được. Ông hãy nỗ lực hơn nữa, ngày thành đạo không còn bao lâu nữa!”

(…)

[Đức Phật nói]: “Thế nên các tỳ-khưu chớ có phóng dật. Ta nhờ không phóng dật mà thành Chánh giác. Vô lượng điều lành toàn là nhờ không phóng dật mà có được. Hết thảy vạn vật đều vô thường.” Đó là lời dạy cuối cùng của Như Lai.

Thế rồi, Thế Tôn nhập sơ thiền; rồi từ sơ thiền xuất ra, nhập nhị thiền; từ nhị thiền xuất ra, nhập tam thiền; từ tam thiền xuất ra, nhập tứ thiền.

Rồi Ngài tứ thiền xuất ra, nhập không xứ định; từ không xứ định xuất ra, nhập thức xứ định; từ thức xứ định xuất ra, nhập vô sở hữu xứ định; từ vô sở hữu xứ định xuất ra, nhập phi tưởng phi phi tưởng xứ định; từ phi tưởng phi phi tưởng xứ định xuất ra, nhập diệt thọ tưởng định.

Lúc ấy A-nan hỏi A-na-luật (Anuruddha): “Thế Tôn đã nhập Niết-bàn rồi chăng?”

A-na-luật nói: “Chưa, A-nan. Thế Tôn hiện đang ở trong diệt thọ tưởng định. Lúc trước khi được ở gần Phật, tôi được nghe Ngài nói rằng Ngài sẽ nhập Niết-bàn khi xuất ra từ tứ thiền.”

Rồi Thế Tôn từ diệt thọ tưởng định xuất ra, nhập phi tưởng phi phi tưởng định; từ phi tưởng phi phi tưởng định xuất ra, nhập vô sở hữu định; từ vô sở hữu định xuất ra, nhập thức xứ định; từ thức xứ định xuất ra, nhập không xứ định.

Rồi Ngài từ không xứ định xuất ra, nhập tứ thiền; từ tứ thiền xuất ra, nhập tam thiền; từ tam thiền xuất ra, nhập nhị thiền; từ nhị thiền xuất ra, nhập sơ thiền.

Rồi Ngài từ sơ thiền xuất ra, nhập nhị thiền; từ nhị thiền xuất ra, nhập tam thiền; từ tam thiền xuất ra, nhập tứ thiền. Rồi từ tứ thiền xuất ra, Phật nhập Niết-bàn.

XXIII.3 THẢO LUẬN

Lời dạy cuối cùng của Đức Phật trong bài kinh được dịch ở trên nhấn mạnh về sự vô thường của mọi pháp. Bài kinh tương đương trong Trường bộ và các bản kinh Sanskrit cũng có những điểm tương tự. Theo cách này, dường như Đức Phật dùng sự nhập diệt của Ngài để dạy các đệ tử, giúp cho các vị ấy nhận thức rõ ràng rằng quán tưởng về vô thường là tâm điểm khi chứng kiến sự ra đi của Ngài. Quán tưởng tương tự như thế cũng cần được thực hiện khi chúng ta chứng kiến cảnh qua đời của bất cứ người nào khác. Thật thế, quán tường về vô thường có thể xem như là điểm hội tụ của các quan điểm khác nhau để nuôi dưỡng tuệ giác về bệnh tật và cái chết, đã được trình bày trong các chương trước. Có thể xem như là chìa khóa để mở kho báu của trí tuệ giải thoát, quán soi về vô thường là điểm trọng yếu trong lời dạy cuối cùng của Đức Phật.

Sau khi nhắc nhở về tầm quan trọng của sự vô thường như là một nhận thức quan trọng cần phải ghi nhớ, trong bài kinh nêu trên, Đức Phật thể hiện lần cuối cùng sự vượt trội của một tâm ý trưởng thành về thiền định ngay cả trong giây phút lâm chung, từ đó ghi lại những lợi ích của sự tu tập tinh tấn, cũng được đề cập trong lời khuyên bảo cuối cùng. Sự hành thiền cuối cùng của Đức Phật là một tiến trình bao gồm toàn bộ các cấp độ định tâm được công nhận trong tư tưởng Phật giáo Sơ kỳ. Tiến trình này bắt đầu bằng bốn bậc thiền-na (jhāna) đầu tiên, như được liệt kê dưới đây, kèm theo các đặc tính chính yếu:

• Sơ thiền: hỷ và lạc sinh ra từ sự ly dục (hỷ và lạc do ly dục sinh),
• Nhị thiền: hỷ và lạc sinh ra từ sự định tâm (hỷ và lạc do định sinh),
• Tam thiền: lạc (xả, niệm, lạc trú),
• Tứ thiền: tâm xả (xả và niệm thanh tịnh).

Thiền-na đầu tiên trong bốn bậc thiền này được đặc trưng bởi sự hiện diện của một mức độ tinh tế của ứng dụng của tầm và tứ, vitakka và vicāra, cũng như qua thể nghiệm của hỷ và lạc sinh ra từ sự ly dục và cách ly với thế giới bên ngoài. Với thiền-na thứ hai, tầm và tứ được loại bỏ, với kết quả là sự thể nghiệm hỷ và lạc sinh ra từ sự định tâm. Với thiền-na thứ ba, hỷ lắng xuống và chỉ còn có lạc. Yếu tố niệm, lúc nào cũng có mặt xuyên suốt trong tiến trình hành thiền, trở nên nổi bật tại thời điểm này, được xem như là một tính năng đặc biệt ở cấp độ thiền-na này. Với thiền-na thứ tư, ngay cả lạc cũng dần dần tan biến, và kết quả là sự thể nghiệm một trạng thái tâm ổn cố trong xả và đồng thời thể nghiệm một trạng thái niệm thanh tịnh tuyệt vời.

Một khi tâm đạt được mức độ làm chủ pháp thiền này, hành giả có thể trau dồi bốn cấp độ thiền-na vô sắc. Các cấp độ này dựa trên mức tâm đạt được ở tứ thiền. Chứng đạt liên tiếp của các cấp độ ấy diễn ra qua tinh chế đối tượng (xứ) của sự định tâm:

• Không vô biên xứ,
• Thức vô biên xứ,
• Vô sở hữu xứ,
• Phi tưởng phi phi tưởng xứ.

Với thiền-na vô sắc đầu tiên, đề mục trước đó dùng để tu luyện bốn thiền-na sắc giới bị bỏ lại và thay thế bằng ý niệm về khoảng không gian vô hạn. Tiếp theo đó, hành giả hướng đến tâm thức thể nghiệm không gian vô biên đó, tạo ra kết quả là thể nghiệm được tâm thức vô biên và dùng đó làm đề mục để nhập vào mức thiền-na thứ sáu. Chú tâm vào tánh không và sự vắng lặng của tâm thức, hành giả thể nghiệm được tính vô sở hữu và mức thiền-na thứ bảy. Tinh chế dần dần của tưởng đưa đến thể nghiệm sâu sắc hơn, cho đến cấp độ mà tưởng không còn hoạt động đầy đủ nữa. Kết quả là hành giả không hoàn toàn nhận thức mà cũng không hoàn toàn không có nhận thức. Đó là thiền-na thứ tám.

Trong giờ phút cận kề nhập diệt, kinh văn ghi lại là Đức Phật đã thông qua tất cả tám bậc thiền-na rồi tiếp tục tiến vào giai đoạn cao nhất của thiền định, đó là cấp độ không còn thọ và tưởng (diệt thọ tưởng định). Như đã thảo luận ở các Chương 6 và 7, ngài Anuruddha và ngay cả Đức Phật đã không dùng đến khả năng nhập vào diệt thọ tưởng định khi thân thể đau đớn, mà các ngài chọn an trú trong bốn niệm xứ (satipaṭṭhānas). Trong bài kinh ở chương này, Đức Phật cũng chọn không nhập diệt ở trạng thái diệt thọ tưởng định. Thật vậy, chính ngài Anuruddha là người chỉ cho ngài Ānanda biết về điểm này, vì ngài Ānanda đã có ấn tượng rằng Đức Phật đã nhập diệt tại thời điểm đó.

Thay vì nhập diệt ở mức thiền-na diệt thọ tưởng, Đức Phật lần lượt lui về các cấp độ thiền-na thấp hơn cho đến thiền-na đầu tiên. Khả năng đắc tất cả các bậc thiền theo thứ tự tăng lên và giảm xuống chứng tỏ Ngài thành thạo, làm chủ được tiến trình thiền định. Từ sơ thiền, một lần nữa Đức Phật bắt đầu nhập thiền tăng tiến cho đến tứ thiền. Ngay sau khi thoát ra tứ thiền, Ngài nhập diệt. Ngài nhập diệt trong một trạng thái không những với mức tâm định sâu sắc, mà còn với mức độ hoàn toàn thanh tịnh của niệm kết hợp với xả.

Như thế, tiến trình nhập thiền của Đức Phật cho chúng ta thấy được hai điều. Thứ nhất, mức độ thành thạo trong nhập thiền là kết quả của sự tu luyện tinh tấn trước đó. Ngay khi cận kề cái chết, Đức Phật đã chứng tỏ cho thấy Ngài có một mức độ tự chủ cao cấp để có thể thông qua toàn bộ các bậc thiền, theo thứ tự tăng lên và giảm xuống. Thứ hai, với sự thành thạo thể nhập các bậc thiền-na, Ngài chọn nhập diệt trong trạng thái tâm trí với niệm đặc biệt hoàn toàn thanh tịnh. Đây là phù hợp với chủ đề chung, xuyên suốt trong các chương khác của cuốn sách này, lúc nào cũng nêu rõ tiềm năng và tầm quan trọng của chánh niệm khi đối diện trước bệnh tật và cái chết. Niệm là một phẩm chất mà hành giả cần phải được nuôi dưỡng, trau dồi, nhất là khi trãi qua đau đớn hay sầu khổ, khi chăm sóc kẻ khác, hay trong giờ phút lâm chung của chính mình, từ những bước đầu tiên trên con đường tu tập cho đến thời điểm cuối cùng của cuộc đời.

Tóm lại, lời dạy và tiến trình hành thiền cuối cùng của Đức Phật nêu rõ tầm quan trọng của sự nhận thức về sự vô thường và về phát triển niệm, cả hai cần phải nỗ lực tu tập. Làm thế nào để tu dưỡng niệm một cách siêng năng cần mẫn liên quan đến khía cạnh đe dọa nhất của sự vô thường – cái chết của chính mình, là chủ đề của chương tiếp theo.

* * *

DĀ 2
KINH DU HÀNH
Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ dịch
Bình Anson hiệu đính dựa theo bản Anh dịch của Bhikkhu Anālayo

(…) Lúc bấy giờ, A-nan đứng hầu sau Phật, không tự ngăn nổi bi cảm nên vỗ giường than khóc, rằng: “Như Lai diệt độ sao mà vội thế! Thế Tôn diệt độ sao mà vội thế! Đại pháp chìm lặng sao nhanh quá! Con mắt thế gian diệt mất thì chúng sinh suy đọa lâu dài! Ta nhờ ơn Phật xuất gia nay chỉ mới được lên bậc học địa, tu nghiệp chưa thành mà Như Lai đã diệt độ!”

Khi ấy Ðức Thế Tôn dù biết nhưng vẫn hỏi: “Tỳ-khưu A-nan đâu rồi?” Các tỳ-khưu bạch Phật: “Tỳ-khưu A-nan đang đứng ở sau Phật, không tự ngăn nổi bi cảm nên vỗ giường than khóc, rằng: ‘Như Lai diệt độ sao mà vội thế! Đại pháp chìm lặng sao nhanh quá! Con mắt thế gian diệt mất thì chúng sinh suy đọa lâu dài! Ta nhờ ơn Phật xuất gia nay chỉ mới được lên bậc học địa, tu nghiệp chưa thành mà Như Lai đã diệt độ!’”

Phật bảo A-nan: “Thôi thôi, A-nan, chớ có buồn phiền than khóc. Từ trước đến nay ông hầu hạ Ta với cử chỉ từ hòa vô lượng, ngôn ngữ từ hòa vô lượng và ý nghĩ từ hòa vô lượng, không sao xiết kể. Này A-nan, ấy là ông đã cúng dường Ta, công đức rất lớn. Nếu có sự cúng dường nào của chư thiên, Ma vương, Phạm thiên, sa-môn và bà-la-môn cũng không sao sánh bằng được. Ông hãy nỗ lực hơn nữa, ngày thành đạo không còn bao lâu nữa!”

(…)

[Đức Phật nói]: “Thế nên các tỳ-khưu chớ có phóng dật. Ta nhờ không phóng dật mà thành Chánh giác. Vô lượng điều lành toàn là nhờ không phóng dật mà có được. Hết thảy vạn vật đều vô thường.” Đó là lời dạy cuối cùng của Như Lai.

Thế rồi, Thế Tôn nhập sơ thiền; rồi từ sơ thiền xuất ra, nhập nhị thiền; từ nhị thiền xuất ra, nhập tam thiền; từ tam thiền xuất ra, nhập tứ thiền.

Rồi Ngài tứ thiền xuất ra, nhập không xứ định; từ không xứ định xuất ra, nhập thức xứ định; từ thức xứ định xuất ra, nhập vô sở hữu xứ định; từ vô sở hữu xứ định xuất ra, nhập phi tưởng phi phi tưởng xứ định; từ phi tưởng phi phi tưởng xứ định xuất ra, nhập diệt thọ tưởng định.

Lúc ấy A-nan hỏi A-na-luật: “Thế Tôn đã nhập Niết-bàn rồi chăng?”

A-na-luật nói: “Chưa, A-nan. Thế Tôn hiện đang ở trong diệt thọ tưởng định. Lúc trước khi được ở gần Phật, tôi được nghe Ngài nói rằng Ngài sẽ nhập Niết-bàn khi xuất ra từ tứ thiền.”

Rồi Thế Tôn từ diệt thọ tưởng định xuất ra, nhập phi tưởng phi phi tưởng định; từ phi tưởng phi phi tưởng định xuất ra, nhập vô sở hữu định; từ vô sở hữu định xuất ra, nhập thức xứ định; từ thức xứ định xuất ra, nhập không xứ định.

Rồi Ngài từ không xứ định xuất ra, nhập tứ thiền; từ tứ thiền xuất ra, nhập tam thiền; từ tam thiền xuất ra, nhập nhị thiền; từ nhị thiền xuất ra, nhập sơ thiền.

Rồi Ngài từ sơ thiền xuất ra, nhập nhị thiền; từ nhị thiền xuất ra, nhập tam thiền; từ tam thiền xuất ra, nhập tứ thiền. Rồi từ tứ thiền xuất ra, Phật nhập Niết-bàn.

DN 16
ĐẠI KINH BÁT-NIẾT-BÀN
Hòa thượng Thích Minh Châu dịch
Bình Anson hiệu đính dựa theo bản Anh dịch của Maurice Walshe

Rồi tôn giả Ānanda đi vào trong tịnh xá, dựa trên cột cửa và đứng khóc: “Ta nay vẫn còn là kẻ hữu học, còn phải tự lo tu tập. Nay bậc Ðạo Sư của ta sắp diệt độ, còn ai thương tưởng ta nữa!”

Thế Tôn nói với các tỳ-khưu: “Này các tỳ-khưu, Ānanda ở tại đâu?” Các tỳ-khưu bạch Phật: “Bạch Thế Tôn, tôn giả Ānanda đi vào trong tịnh xá, dựa trên cột cửa và đứng khóc: ‘Ta nay vẫn còn là kẻ hữu học, còn phải tự lo tu tập. Nay bậc Ðạo Sư của ta sắp diệt độ, còn ai thương tưởng ta nữa!’”

Thế Tôn liền nói với một tỳ-khưu: “Này tỳ-khưu, hãy đi và nhân danh Ta, nói với Ānanda: ‘Này Hiền giả Ānanda, bậc Ðạo Sư cho gọi Hiền giả.’

“Xin vâng, bạch Thế Tôn!” Vị tỳ-khưu ấy vâng lời Thế Tôn, đi đến chỗ tôn giả Ānanda. Sau khi đến, liền nói với tôn giả: “Này Hiền giả Ānanda, bậc Ðạo Sư cho gọi Hiền giả.” “Thưa vâng, Hiền giả.” Tôn giả Ānanda trả lời vị tỳ-khưu ấy, đi đến Thế Tôn, đảnh lễ Ngài và ngồi xuống một bên.

Thế Tôn nói với tôn giả Ānanda: “Thôi đủ rồi, Ānanda, chớ có buồn rầu, chớ có khóc than. Ta đã tuyên bố trước với ông rằng mọi vật ái luyến, tốt đẹp đều phải sinh biệt, tử biệt và dị biệt. Này Ānanda làm sao được có sự kiện này: ‘Các pháp sinh, trú, hữu vi, biến hoại đừng có bị tiêu diệt?’ Không thể có sự kiện như vậy được. Này Ānanda, ông đã gần gũi Như Lai trong nhiều năm, với thân nghiệp đầy lòng từ ái, lợi ích, an lạc, có một không hai, vô lượng, với khẩu nghiệp đầy lòng từ ái, lợi ích, an lạc, có một không hai, vô lượng, với ý nghiệp đầy lòng từ ái, lợi ích, an lạc, có một không hai, vô lượng. Này Ānanda, ông đã tác thành nhiều công đức. Hãy cố gắng tinh tấn, không bao lâu nữa, ông sẽ chứng bậc vô lậu.”

(…)

Rồi Thế Tôn nói với các tỳ-khưu: “Này các tỳ-khưu, nay Ta khuyên dạy các ông: Các pháp hữu vi là vô thường, hãy tinh tấn, chớ có phóng dật.” Ðó là lời cuối cùng của Như Lai.

Rồi Thế Tôn nhập sơ thiền. Xuất sơ thiền, Ngài nhập nhị thiền. Xuất nhị thiền, Ngài nhập tam thiền. Xuất tam thiền, Ngài nhập tứ thiền. Xuất tứ thiền, Ngài nhập không vô biên xứ định. Xuất không vô biên xứ định, Ngài nhập định thức vô biên xứ định. Xuất thức vô biên xứ định, Ngài nhập vô sở hữu xứ định. Xuất vô sở hữu xứ định, Ngài nhập định phi tưởng phi phi tưởng xứ định. Xuất phi tưởng phi phi tưởng xứ định, Ngài nhập diệt thọ tưởng định.

Khi ấy tôn giả Ānanda nói với tôn giả Anuruddha: “Thưa Tôn giả, Thế Tôn đã diệt độ.” “Này Hiền giả Ānanda, Thế Tôn chưa diệt độ. Ngài mới nhập diệt thọ tưởng định.”

Rồi Thế Tôn xuất diệt thọ tưởng định, Ngài nhập phi tưởng phi phi tưởng xứ định. Xuất phi tưởng phi phi tưởng xứ định, Ngài nhập vô sở hữu xứ định. Xuất vô sở hữu xứ định, Ngài nhập thức vô biên xứ định. Xuất thức vô biên xứ định, Ngài nhập không vô biên xứ định. Xuất không vô biên xứ định, Ngài nhập tứ thiền. Xuất tứ thiền, Ngài nhập tam thiền. Xuất tam thiền, Ngài nhập nhị thiền. Xuất nhị thiền, Ngài nhập sơ thiền.

Xuất sơ thiền, Ngài nhập nhị thiền. Xuất nhị thiền, Ngài nhập tam thiền. Xuất tam thiền, Ngài nhập tứ thiền. Xuất tứ thiền, Ngài lập tức diệt độ.

Itipi so Bhagavā Arahaṃ Sammāsambuddho
Vijjācaraṇasampanno Sugato Lokavidū
Anuttaro Purisadammasārathi
Satthā devamanussānaṃ
Buddho Bhagavāti.

Svākkhāto bhagavato dhammo
Sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko
Opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhīti.

Supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho
Ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho
Ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho
Sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho
Yadidaṃ cattāri purisayugāṇi atthapurisapuggalā
Esa bhagavato sāvakasaṅgho
Āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaranīyo
Anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti.

Đầu ngọn cờ
Dhajagga Sutta, SN 11.3

"Này các Tỳ-khưu, Ta nói như sau: Khi quý vị đi vào rừng, đi đến gốc cây hay đi đến nhà trống, nếu run sợ, hoảng hốt, hay lông tóc dựng ngược có khởi lên, trong khi ấy hãy niệm nhớ đến Ta: 'Ngài là Thế Tôn, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ Ðiều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật, Thế Tôn'.

Này các Tỳ-khưu, khi quý vị niệm nhớ đến Ta, thời sợ hãi, hoảng hốt hay lông tóc dựng ngược có khởi lên, sẽ được tiêu diệt.

Nếu quý vị không niệm nhớ đến Ta, hãy niệm nhớ đến Pháp: 'Ðây là Pháp do Thế Tôn khéo thuyết, thiết thực hiện tại, có quả tức thời, đến để mà thấy, có khả năng hướng thượng, do người trí tự mình giác hiểu.'

Này các Tỳ-khưu, khi quý vị niệm nhớ đến Pháp, thời sợ hãi, hoảng hốt hay lông tóc dựng ngược có khởi lên sẽ tiêu diệt.

Nếu quý vị không niệm nhớ đến Pháp, hãy niệm nhớ đến chúng Tăng: 'Chúng Tăng đệ tử Thế Tôn là bậc Thiện hạnh; chúng Tăng đệ tử Thế Tôn là bậc Trực hạnh; chúng Tăng đệ tử Thế Tôn là bậc Chánh hạnh; chúng Tăng đệ tử Thế Tôn là bậc Như pháp hạnh, tức là bốn đôi, tám chúng. Chúng Tăng đệ tử này của Thế Tôn đáng được cúng dường, đáng được hiến dâng, đáng được bố thí, đáng được chấp tay, là vô thượng phước điền ở trên đời.'

Này các Tỳ-khưu, khi quý vị niệm nhớ đến chúng Tăng, thời sợ hãi, hoảng hốt, hay lông tóc dựng ngược có khởi lên sẽ tiêu diệt.

Vì sao? Này các Tỳ-khưu, Như Lai, bậc Ứng Cúng, Chánh Biến Tri đã ly tham, ly sân, ly si, không nhát gan, không hoảng hốt, không hoảng sợ, không hoảng chạy.

* * * * * *