KINH LẬP NIỆM (MN 10)

(Satipaṭṭhana Sutta, Kinh Niệm xứ, Trung bộ 10)

1. Như vầy tôi nghe. Một thời Thế Tôn ở xứ Kuru (Câu-lâu), Kammāsadhamma (Kiềm-ma Sắt-đàm) là đô thị của xứ Kuru. Rồi Thế Tôn gọi các tỳ-khưu:

– Này các tỳ-khưu.

Các Tỳ-khưu vâng đáp Thế Tôn:

– Bạch Thế Tôn.

2. Thế Tôn thuyết như sau:

– Này các tỳ-khưu, đây là con đường nhất hướng để thanh tịnh hóa chúng sinh, vượt khỏi sầu não, diệt trừ khổ ưu, thành tựu chánh đạo, chứng ngộ Niết-bàn – đó là bốn pháp lập niệm.

3. Thế nào là bốn? Này các tỳ-khưu, tỳ-khưu sống quán thân như thân, nhiệt tâm, tỉnh giác, niệm, chế ngự tham ưu ở đời; sống quán thọ như các thọ, nhiệt tâm, tỉnh giác, niệm, chế ngự tham ưu ở đời; sống quán tâm như tâm, nhiệt tâm, tỉnh giác, niệm, chế ngự tham ưu ở đời; sống quán pháp như các pháp, nhiệt tâm, tỉnh giác, niệm, chế ngự tham ưu ở đời.

(Quán thân)...

(Quán thọ)...

(Quán tâm)...

(Quán pháp)

[1. Năm triền cái]

36. Này các tỳ-khưu, thế nào là tỳ-khưu sống quán pháp trên các pháp? Ở đây, tỳ-khưu sống quán pháp như các pháp đối với năm triền cái. Và này các tỳ-khưu, thế nào là tỳ-khưu sống quán pháp như các pháp đối với năm triền cái? Này các tỳ-khưu, ở đây, tỳ-khưu trong tâm có ái dục, biết: “Trong tâm tôi có ái dục;” hay trong tâm không có ái dục, biết: “Trong tâm tôi không có ái dục”. Và với ái dục chưa sinh nay sinh khởi, vị ấy biết như vậy; và với ái dục đã sinh nay được đoạn diệt, vị ấy biết như vậy; và với ái dục đã được đoạn diệt, tương lai không sinh khởi nữa, vị ấy biết như vậy.

Hay trong tâm có sân hận... Hay trong tâm có hôn trầm thụy miên... Hay trong tâm có trạo hối... Hay trong tâm có nghi, biết: “Trong tâm tôi có nghi;” hay trong tâm không có nghi, biết: “Trong tâm tôi không có nghi”. Và với nghi chưa sinh nay sinh khởi, vị ấy biết như vậy; và với nghi đã sinh nay được đoạn diệt, vị ấy biết như vậy; và với nghi đã được đoạn diệt, tương lai không sinh khởi nữa, vị ấy biết như vậy.

37. Như vậy vị ấy sống quán pháp như các pháp bên trong; hay sống quán pháp như các pháp bên ngoài; hay sống quán pháp như các pháp bên trong và bên ngoài. Hay vị ấy sống quán tính sinh khởi trong các pháp; hay sống quán tính diệt tận trong các pháp; hay sống quán tánh sinh và diệt trong các pháp. Hay nhận thức “có pháp đây”được thiết lập nơi vị ấy với mức độ cần thiết để hiểu biết và ghi nhớ đầy đủ. Và vị ấy không nương tựa, không chấp trước vật gì trên đời. Này các tỳ-khưu, như vậy là tỳ-khưu sống quán pháp như các pháp đối với năm triền cái.

[2. Năm uẩn]

38. Lại nữa, này các tỳ-khưu, tỳ-khưu sống quán pháp như các pháp đối với năm thủ uẩn. Và thế nào là tỳ-khưu sống quán pháp như các pháp đối với năm thủ uẩn? Ở đây, tỳ-khưu biết: “Ðây là sắc, đây là sắc tập, đây là sắc diệt. Ðây là thọ, đây là thọ tập, đây là thọ diệt. Ðây là tưởng, đây là tưởng tập; đây là tưởng diệt. Ðây là hành, đây là hành tập, đây là hành diệt. Ðây là thức, đây là thức tập, đây là thức diệt”.

39. Như vậy vị ấy sống quán pháp như các pháp bên trong; hay sống quán pháp như các pháp bên ngoài; hay sống quán pháp như các pháp bên trong và bên ngoài. Hay vị ấy sống quán tính sinh khởi trong các pháp; hay sống quán tính diệt tận trong các pháp; hay sống quán tánh sinh và diệt trong các pháp. Hay nhận thức “có pháp đây”được thiết lập nơi vị ấy với mức độ cần thiết để hiểu biết và ghi nhớ đầy đủ. Và vị ấy không nương tựa, không chấp trước vật gì trên đời. Này các tỳ-khưu, như vậy là tỳ-khưu sống quán pháp như các pháp đối với năm uẩn.

[3. Sáu xứ]

40. Lại nữa, này các tỳ-khưu, tỳ-khưu sống quán pháp như các pháp đối với sáu nội xứ và ngoại xứ. Và thế nào là tỳ-khưu sống quán pháp như các pháp đối với sáu nội xứ và ngoại xứ? Ở đây, tỳ-khưu biết con mắt và biết các sắc, do duyên hai pháp này, kiết sử sinh khởi, vị ấy biết như vậy; và với kiết sử chưa sinh nay sinh khởi, vị ấy biết như vậy; và với kiết sử đã sinh nay được đoạn diệt, vị ấy biết như vậy; và với kiết sử đã được đoạn diệt, tương lai không sinh khởi nữa, vị ấy biết như vậy.

Tỳ-khưu biết tai và biết các tiếng... biết mũi và biết các hương... biết lưỡi và biết các vị... biết thân và biết các xúc, biết ý và biết các pháp; do duyên hai pháp này, kiết sử sinh khởi, vị ấy biết như vậy; và với kiết sử chưa sinh nay sinh khởi, vị ấy biết như vậy; và với kiết sử đã sinh nay được đoạn diệt, vị ấy biết như vậy; và với kiết sử đã được đoạn diệt, tương lai không sinh khởi nữa, vị ấy biết như vậy.

41. Như vậy vị ấy sống quán pháp như các pháp bên trong; hay sống quán pháp như các pháp bên ngoài; hay sống quán pháp như các pháp bên trong và bên ngoài. Hay vị ấy sống quán tính sinh khởi trong các pháp; hay sống quán tính diệt tận trong các pháp; hay sống quán tánh sinh và diệt trong các pháp. Hay nhận thức “có pháp đây”được thiết lập nơi vị ấy với mức độ cần thiết để hiểu biết và ghi nhớ đầy đủ. Và vị ấy không nương tựa, không chấp trước vật gì trên đời. Này các tỳ-khưu, như vậy là tỳ-khưu sống quán pháp như các pháp đối với sáu nội xứ và ngoại xứ.

[4. Bảy giác chi]

42. Lại nữa, này các tỳ-khưu, tỳ-khưu sống quán pháp như các pháp đối với bảy giác chi. Và thế nào là tỳ-khưu sống quán pháp như các pháp đối với bảy giác chi? Ở đây, tỳ-khưu trong tâm có niệm giác chi, biết: “Trong tâm tôi có niệm giác chi;” hay trong tâm không có niệm giác chi, biết: “Trong tâm tôi không có niệm giác chi”. Và với niệm giác chi chưa sinh nay sinh khởi, vị ấy biết như vậy; và với niệm giác chi đã sinh, nay được tu tập viên thành, vị ấy biết như vậy.

Hay tỳ-khưu trong tâm có trạch pháp giác chi... có tinh tấn giác chi... có hỷ giác chi... có khinh an giác chi... có định giác chi... có xả giác chi, biết: “Trong tâm tôi có xả giác chi;” hay trong tâm không có xả giác chi, biết: “Trong tâm tôi không có xả giác chi”. Và với xả giác chi chưa sinh nay sinh khởi, vị ấy biết như vậy; và với xả giác chi đã sinh nay được tu tập viên thành, vị ấy biết như vậy.

43. Như vậy vị ấy sống quán pháp như các pháp bên trong; hay sống quán pháp như các pháp bên ngoài; hay sống quán pháp như các pháp bên trong và bên ngoài. Hay vị ấy sống quán tính sinh khởi trong các pháp; hay sống quán tính diệt tận trong các pháp; hay sống quán tánh sinh và diệt trong các pháp. Hay nhận thức “có pháp đây”được thiết lập nơi vị ấy với mức độ cần thiết để hiểu biết và ghi nhớ đầy đủ. Và vị ấy không nương tựa, không chấp trước vật gì trên đời. Này các tỳ-khưu, như vậy là tỳ-khưu sống quán pháp như các pháp đối với bảy giác chi.

[5. Bốn Thánh Đế]

44. Lại nữa, này các tỳ-khưu, vị ấy sống quán pháp như các pháp đối với Bốn Thánh đế. Và thế nào là tỳ-khưu sống quán pháp như các pháp đối với Bốn Thánh đế? Ở đây, tỳ-khưu biết như thật: “Ðây là Khổ;” biết như thật: “Ðây là Khổ tập;” biết như thật: “Ðây là Khổ diệt;” biết như thật: “Ðây là Con đường đưa đến Khổ diệt”.

45. Như vậy vị ấy sống quán pháp như các pháp bên trong; hay sống quán pháp như các pháp bên ngoài; hay sống quán pháp như các pháp bên trong và bên ngoài. Hay vị ấy sống quán tính sinh khởi trong các pháp; hay sống quán tính diệt tận trong các pháp; hay sống quán tánh sinh và diệt trong các pháp. Hay nhận thức “có pháp đây”được thiết lập nơi vị ấy với mức độ cần thiết để hiểu biết và ghi nhớ đầy đủ. Và vị ấy không nương tựa, không chấp trước vật gì trên đời. Này các tỳ-khưu, như vậy là tỳ-khưu sống quán pháp như các pháp đối với Bốn Thánh Đế.

(Kết luận)

46. Này các tỳ-khưu, vị nào tu tập bốn pháp lập niệm này như vậy trong bảy năm, vị ấy có thể chứng một trong hai quả sau đây: Chứng Chánh trí ngay trong hiện tại, hay nếu còn hữu dư y, thì chứng quả Bất lai.

Này các tỳ-khưu, không cần gì đến bảy năm, một vị nào tu tập bốn pháp lập niệm này như vậy trong sáu năm,... trong năm năm,... trong bốn năm,... trong ba năm,... trong hai năm,... trong một năm, vị ấy có thể chứng một trong hai quả sau đây: Chứng Chánh trí ngay trong hiện tại, hay nếu còn hữu dư y, thì chứng quả Bất lai.

Này các tỳ-khưu, không cần gì đến một năm, một vị nào tu tập bốn pháp lập niệm này như vậy trong bảy tháng,... trong sáu tháng,... trong năm tháng,... trong bốn tháng,... trong ba tháng,... trong hai tháng,... trong một tháng,... trong nửa tháng, vị ấy có thể chứng một trong hai quả sau đây: Chứng Chánh trí ngay trong hiện tại, hay nếu còn hữu dư y, thì chứng quả Bất lai.

Này các tỳ-khưu, không cần gì nửa tháng, một vị nào tu tập bốn pháp lập niệm này như vậy trong bảy ngày, vị ấy có thể chứng một trong hai quả sau đây: Chứng Chánh trí ngay trong hiện tại, hay nếu còn hữu dư y, thì chứng quả Bất lai.

46. Này các tỳ-khưu, đây là con đường nhất hướng để thanh tịnh hóa chúng sinh, vượt khỏi sầu não, diệt trừ khổ ưu, thành tựu chánh đạo, chứng ngộ Niết-bàn – đó là bốn pháp lập niệm.

Thế Tôn thuyết giảng như vậy. Các tỳ-khưu ấy hoan hỷ, tín thọ lời dạy của Thế Tôn.

(MN 10, Kinh Lập niệm/Niệm xứ)

SATIPAṬṬHĀNA  SUTTA
Translated by Bhikkhu Ānalayo (2003)

Thus have I heard. On one occasion the Blessed One was living in the Kuru country  at  a  town   of  the   Kurus   named  Kammāsadhamma. There   he addressed the monks  thus:  “Monks.” “Venerable sir,” they  replied. The Blessed One  said this:

[DIRECT  PATH]
“Monks,  this  is the  direct  path  for the  purification of beings,  for the  sur- mounting of sorrow and  lamentation, for the disappearance of dukkha and discontent, for acquiring the  true  method, for the  realization of Nibbāna, namely, the four satipaṭṭhānas.

[DEFINITION]
“What are the four? Here, monks,  in regard to the body a monk  abides con- templating the body, diligent, clearly knowing, and  mindful, free from de- sires and  discontent in regard to the world.  In regard to feelings  he abides contemplating feelings,  diligent, clearly  knowing, and  mindful, free from desires  and  discontent in regard to the  world.  In regard to the  mind  he abides  contemplating the  mind,  diligent, clearly  knowing, and  mindful, free  from  desires   and   discontent  in  regard to  the  world.   In  regard to dhammas he abides  contemplating dhammas, diligent, clearly knowing, and mindful, free from desires  and  discontent in regard to the world.

(...)

[HINDRANCES]
“And how,  monks,  does he in regard to dhammas abide  contemplating dhammas? Here  in regard to dhammas he abides  contemplating dhammas in terms  of the five hindrances. And how  does he in regard to dhammas abide contemplating dhammas in terms  of the five hindrances?

“If sensual desire  is present in him, he knows ‘there  is sensual desire  in me’; if sensual desire is not present in him, he knows ‘there is no sensual desire in me’; and he knows how unarisen sensual desire can arise, how arisen sensual desire  can be removed, and  how  a future arising  of the  removed sensual desire  can be prevented.

“If aversion is present in him, he knows ‘there is aversion in me’; if aversion is not  present in him,  he knows ‘there  is no aversion in me’; and  he knows how  unarisen aversion can  arise,  how  arisen  aversion can  be  re- moved, and how a future arising of the removed aversion can be prevented. “If sloth-and-torpor is  present in  him,  he  knows ‘there  is  sloth-and- torpor in me’; if sloth-and-torpor is not present in him, he knows ‘there is no sloth-and-torpor in me’; and  he knows how  unarisen sloth-and-torpor can arise, how  arisen  sloth-and-torpor can be removed, and  how  a future arising of the removed sloth-and-torpor can be prevented.

“If restlessness-and-worry is present in him, he knows ‘there  is restlessness-and-worry in me’; if restlessness-and-worry is not present in him, he knows ‘there  is no restlessness-and-worry in me’; and  he knows how  un- arisen restlessness-and-worry can arise, how arisen restlessness-and-worry can  be  removed, and  how  a future arising  of the  removed restlessness- and-worry can be prevented.

“If doubt is present in him, he knows ‘there is doubt in me’; if doubt is not present in him,  he  knows ‘there  is no  doubt in me’; and  he  knows how unarisen doubt can  arise,  how  arisen  doubt can  be removed, and  how  a future arising  of the removed doubt can be prevented.

[Refrain]
“In this way, in regard to dhammas he abides  contemplating dhammas inter- nally  … externally … internally and  externally. He  abides  contemplating the nature of arising … of passing away … of both arising and passing away in dhammas. Mindfulness that  ‘there  are dhammas‘ is established in him  to the extent  necessary for bare knowledge and continuous mindfulness. And he abides  independent, not clinging  to anything in the world.

“That is how  in regard to dhammas he abides  contemplating dhammas in terms  of the five hindrances.

[AGGREGATES]
“Again, monks,  in regard to dhammas he abides  contemplating dhammas in terms  of the  five  aggregates of clinging.  And  how  does  he  in  regard to dhammas abide  contemplating dhammas in terms  of the  five aggregates of clinging?

Here  he knows, ‘such is material form, such  its arising,  such  its passing away;  such is feeling, such its arising,  such its passing away;  such is cogni- tion,  such  its arising,  such  its passing away;  such  are volitions,  such  their arising,  such  their  passing away;  such  is consciousness, such  its arising, such its passing away.’

[Refrain]
“In this way, in regard to dhammas he abides  contemplating dhammas inter- nally  … externally … internally and  externally. He  abides  contemplating the nature of arising … of passing away … of both arising and passing away in dhammas. Mindfulness that  ‘there  are dhammas‘ is established in him  to the extent  necessary for bare knowledge and continuous mindfulness. And he abides  independent, not clinging  to anything in the world.

“That is how  in regard to dhammas he abides  contemplating dhammas in terms  of the five aggregates of clinging.

[SENSE-SPHERES]
“Again, monks,  in regard to dhammas he abides  contemplating dhammas in terms of the six internal and external sense-spheres. And how does he in re- gard  to dhammas abide  contemplating dhammas in terms  of the  six internal and  external sense-spheres?

“Here  he knows the  eye, he knows forms,  and  he knows the  fetter  that arises  dependent on both,  and  he also knows how  an unarisen fetter  can arise, how  an arisen  fetter can be removed, and  how  a future arising  of the removed fetter can be prevented.

“He knows the ear, he knows sounds, and  he knows the fetter that arises dependent on  both,  and  he also knows how  an  unarisen fetter  can arise, how  an  arisen  fetter  can be removed, and  how  a future arising  of the  re- moved fetter can be prevented.

“He knows the nose, he knows odours, and he knows the fetter that arises dependent on  both,  and  he also knows how  an  unarisen fetter  can arise, how  an  arisen  fetter  can be removed, and  how  a future arising  of the  re- moved fetter can be prevented.

“He knows the tongue, he knows flavours,  and  he knows the fetter  that arises  dependent on both,  and  he also knows how  an unarisen fetter  can arise, how  an arisen  fetter can be removed, and  how  a future arising  of the removed fetter can be prevented.

“He knows the  body,  he knows tangibles, and  he knows the  fetter  that arises  dependent on both,  and  he also knows how  an unarisen fetter  can arise, how  an arisen  fetter can be removed, and  how  a future arising  of the removed fetter can be prevented.

“He knows the  mind,  he knows mind-objects, and  he knows the  fetter that  arises dependent on both,  and  he also knows how  an unarisen fetter can arise, how  an arisen  fetter can be removed, and  how  a future arising  of the removed fetter can be prevented.

[Refrain]
“In this way, in regard to dhammas he abides  contemplating dhammas inter- nally  … externally … internally and  externally. He  abides  contemplating the nature of arising … of passing away … of both arising and passing away in dhammas. Mindfulness that  ‘there  are dhammas‘ is established in him  to the extent  necessary for bare knowledge and continuous mindfulness. And he abides  independent, not clinging  to anything in the world.

“That is how  in regard to dhammas he abides  contemplating dhammas in terms  of the six internal and  external sense-spheres.

[AWAKENING  FACTORS]
“Again, monks,  in regard to dhammas he abides  contemplating dhammas in terms   of  the  seven   awakening factors.  And  how   does  he  in  regard to dhammas abide contemplating dhammas in terms of the seven  awakening factors?

“Here,  if the  mindfulness awakening factor is present in him, he knows ‘there is the mindfulness awakening factor in me’; if the mindfulness awak- ening  factor is not present in him, he knows ‘there is no mindfulness awak- ening  factor  in me’; he  knows how  the  unarisen mindfulness awakening factor  can arise, and  how  the  arisen  mindfulness awakening factor  can be perfected by development.

“If the  investigation-of-dhammas awakening  factor  is present in him,  he knows ‘there is the investigation-of-dhammas awakening factor in me’; if the investigation-of-dhammas awakening factor is not present in him, he knows ‘there  is no  investigation-of-dhammas awakening  factor  in me’; he  knows how the unarisen investigation-of-dhammas awakening factor can arise, and how the arisen investigation-of-dhammas awakening factor can be perfected by development.

“If the energy awakening factor is present in him, he knows ‘there is the energy awakening factor in me’; if the energy awakening factor is not pres- ent in him, he knows ‘there is no energy awakening factor in me’; he knows how  the  unarisen energy awakening factor  can arise, and  how  the  arisen energy awakening factor can be perfected by development.

“If the joy awakening factor is present in him, he knows ‘there is the joy awakening factor in me’; if the joy awakening factor is not present in him, he  knows ‘there  is no  joy  awakening factor  in  me’; he  knows how  the unarisen joy awakening factor can arise, and how the arisen joy awakening factor can be perfected by development.

“If the tranquillity awakening factor is present in him, he knows ‘there is the tranquillity awakening factor in me’; if the tranquillity awakening factor is not present in him, he knows ‘there is no tranquillity awakening factor in me’; he  knows how  the  unarisen tranquillity awakening factor  can  arise, and  how  the arisen  tranquillity awakening factor can be perfected by development.

“If the concentration awakening factor is present in him, he knows ‘there is the concentration awakening factor in me’; if the concentration awaken- ing factor is not present in him, he knows ‘there is no concentration awak- ening  factor in me’; he knows how  the unarisen concentration awakening factor can arise, and  how the arisen  concentration awakening factor can be perfected by development.

“If the equanimity awakening factor is present in him, he knows ‘there is the equanimity awakening factor in me’; if the equanimity awakening fac- tor is not present in him, he knows ‘there is no equanimity awakening factor in me’; he knows how the unarisen equanimity awakening factor can arise, and  how the arisen  equanimity awakening factor can be perfected by development.

[Refrain]
“In this way, in regard to dhammas he abides  contemplating dhammas inter- nally  … externally … internally and  externally. He  abides  contemplating the nature of arising … of passing away … of both arising and passing away in dhammas. Mindfulness that  ‘there  are dhammas‘ is established in him  to the extent  necessary for bare knowledge and continuous mindfulness. And he abides  independent, not clinging  to anything in the world.

“That is how  in regard to dhammas he abides  contemplating dhammas in terms  of the seven  awakening factors.

[NOBLE  TRUTHS]
"Again, monks,  in regard to dhammas he abides  contemplating dhammas in terms of the four noble truths. And how does he in regard to dhammas abide contemplating dhammas in terms  of the four noble truths?

“Here he knows as it really is, ‘this is dukkha‘; he knows as it really is, ‘this is the  arising  of dukkha‘; he  knows as it really  is, ‘this is the  cessation  of dukkha‘; he knows as it really is, ‘this is the way leading to the cessation  of dukkha.’

[Refrain]
“In this way, in regard to dhammas he abides  contemplating dhammas inter- nally  … externally … internally and  externally. He  abides  contemplating the nature of arising … of passing away … of both arising and passing away in dhammas. Mindfulness that  ‘there  are dhammas‘ is established in him  to the extent  necessary for bare knowledge and continuous mindfulness. And he abides  independent, not clinging  to anything in the world.

“That is how  in regard to dhammas he abides  contemplating dhammas in terms  of the four noble truths.

[PREDICTION]
“Monks, if anyone should develop these four satipaṭṭhānas in such a way for seven years, one of two fruits could be expected for him: either  final knowl- edge here and now, or, if there  is a trace of clinging left, non- returning. Let alone  seven  years  … six years  … five years  … four years  … three  years  … two years … one year … seven months … six months … five months … four months … three  months … two months … one month … half a month … if anyone should develop these  four  satipaṭṭhānas  in  such  a way  for seven days,  one  of two  fruits  could  be expected for him:  either  final knowledge here and  now, or, if there  is a trace of clinging  left, non-returning. So it was with  reference to this that  it was said:

[DIRECT  PATH]
“Monks,  this  is the  direct  path  for the  purification of beings,  for the  sur- mounting of sorrow and  lamentation, for the disappearance of dukkha and discontent, for acquiring the  true  method, for the  realization of Nibbāna, namely, the four satipaṭṭhānas.”

That   is  what   the   Blessed  One   said.  The  monks   were   satisfied   and delighted in the Blessed One’s words.

* * *