|
Trung A-hàm, MĀ 27
Kinh PHẠM CHÍ ĐÀ-NHIÊN
Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ dịch
Bình Anson hiệu đính dựa theo bản Anh dịch của Tỳ-khưu Anālayo
Trích đoạn:
(…)
(Một vị tỳ-khưu đến gặp Tôn giả Sāriputta và thưa):
“Bạch Tôn giả Xá-lợi-phất (Sāriputta), bà-la-môn Đà-nhiên
(Dhānañjāni) thường đến thăm viếng Đức Phật và mong muốn được nghe
pháp; nhưng nay không được khỏe mạnh, khí lực dần dần suy yếu. Hiện
giờ bà-la-môn Đà-nhiên mang tật bệnh rất khốn khổ, rất nguy hiểm, do
đó có thể mệnh chung”.
Tôn giả Xá-lợi-phất nghe xong lời ấy, liền xếp y ôm bát rời Nam
sơn ra đi, đến thành Vương Xá (Rājagaha), trú ở Trúc lâm (Veluvana),
vườn Ca-lan-đa (Kalandakanivāpa, vườn các con sóc). Bấy giờ đêm đã
qua, vào lúc sáng sớm, Tôn giả Xá-lợi-phất khoác y, ôm bát đi đến
nhà bà-la-môn Đà-nhiên. Bà-la-môn Đà-nhiên từ xa trông thấy Tôn giả
Xá-lợi-phất đi đến, muốn rời giường đứng dậy. Tôn giả Xá-lợi-phất
thấy bà-la-môn Đà-nhiên muốn rời giường đứng dậy, liền ngăn ông ấy
rằng: “Này bà-la-môn Đà-nhiên, ông cứ nằm, đừng đứng dậy. Đã có
giường khác đây, rồi tôi sẽ ngồi riêng”.
Rồi Tôn giả Xá-lợi-phất ngồi xuống giường ấy. Sau khi ngồi, nói
rằng: “Hôm nay bệnh tình của ông ra sao? Ăn uống được nhiều hay ít?
Cơn đau giảm dần, không đến nỗi tăng thêm chăng?”
Đà-nhiên trả lời: “Bệnh tình con rất là khốn đốn, ăn uống chẳng
được gì cả; đau đớn chỉ tăng thêm mà không thấy giảm bớt. Thưa Tôn
giả Xá-lợi-phất, giống như người lực sĩ lấy con dao bén nhọn chẻ vào
đầu, chỉ sinh thêm khốn khổ quá mức. Đầu con hôm nay cũng nhức nhối
giống như vậy. Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, cũng như lực sĩ lấy sợi dây
thừng quấn chặt chung quanh đầu, chỉ sinh thêm khốn khổ quá mức. Đầu
con hôm nay cũng nhức nhối giống như vậy.
Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, cũng như người mổ bò, lấy con dao bén
mổ bụng bò, chỉ sinh thêm đau đớn quá mức. Bụng con hôm nay cũng
quặn đau giống như vậy. Thưa Tôn giả Xá-lợi-phất, cũng như hai lực
sĩ bắt một người ốm yếu đem nướng trên ngọn lửa, chỉ sinh thêm đau
khổ đến cùng cực. Thân thể con hôm nay đau đớn như thế, khổ sở sinh
ra trên cả thân xác, chỉ tăng thêm mà không giảm bớt.”
Tôn giả Xá-lợi-phất hỏi: “Này Đà-nhiên, bây giờ tôi hỏi ông, tùy
sự hiểu biết mà ông trả lời. Này bà-la-môn Đà-nhiên, địa ngục và súc
sinh, nơi nào tốt đẹp hơn?” Đà-nhiên trả lời: “Súc sinh tốt đẹp
hơn.”
Tôn giả lại hỏi: “Này Đà-nhiên, súc sinh và ngạ quỷ, loài nào tốt
đẹp hơn?” Đà-nhiên trả lời: “Ngạ quỷ tốt đẹp hơn.”
Tôn giả lại hỏi: “Này Đà-nhiên, ngạ quỷ và loài người, loài nào
tốt đẹp hơn?” Đà-nhiên trả lời:
“Loài người tốt đẹp hơn.”
Tôn giả lại hỏi: “Này Đà-nhiên, cõi người và Tứ vương thiên, cõi
nào tốt đẹp hơn?” Đà-nhiên trả lời: “Tứ vương thiên tốt đẹp hơn.”
Tôn giả lại hỏi: “Này Đà-nhiên, Tứ vương thiên và Tam thập tam
thiên, cõi nào tốt đẹp hơn?
Đà-nhiên trả lời: “Tam thập tam thiên tốt đẹp hơn.”
Tôn giả lại hỏi: “Tam thập tam thiên với Diệm-ma thiên, cõi nào
tốt đẹp hơn?” Đà-nhiên trả lời: “Diệm-ma thiên tốt đẹp hơn.”
Tôn giả lại hỏi: “Này Đà-nhiên, Diệm-ma thiên với Đâu-suất-đà
thiên, cõi nào tốt đẹp hơn?” Đà-nhiên trả lời: “Đâu-suất-đà thiên
tốt đẹp hơn.”
Tôn giả lại hỏi: “Này Đà-nhiên, Đâu-suất-đà thiên với Hóa lạc
thiên, cõi nào tốt đẹp hơn?” Đà-nhiên trả lời: “Hóa lạc thiên tốt
đẹp hơn.”
Tôn giả lại hỏi: “Này Đà-nhiên, Hóa lạc thiên với Tha hóa tự tại
thiên, cõi nào tốt đẹp hơn?” Đà-nhiên trả lời: “Tha hóa lạc thiên
tốt đẹp hơn.”
Tôn giả lại hỏi: “Này Đà-nhiên, Tha hóa tự tại thiên với Phạm
thiên, cõi nào tốt đẹp hơn?” Đà-nhiên trả lời: “Phạm thiên là tốt
đẹp hơn cả. Phạm thiên là tối thắng.”
Tôn giả Xá-lợi-phất nói rằng: “Này Đà-nhiên, Đức Thế Tôn là bậc
tri kiến, là Như Lai, Vô Sở Trước, Đẳng Chánh Giác, có nói về bốn
Phạm trú. Nếu một thiện gia nam tử hay một thiện gia nữ tử nào tu
tập bốn Phạm trú ấy, đoạn dục, xả niệm tưởng về dục, khi thân hoại
mạng chung sẽ sinh lên cõi Phạm thiên. Những gì là bốn?
“Này Đà-nhiên, vị thánh đệ tử đa văn có tâm câu hữu với từ, biến
mãn một phương, thành tựu và an trụ. Cũng vậy, với phương thứ hai,
thứ ba, thứ tư, cả bốn phương, thượng và hạ, thấu khắp tất cả. Với
tâm câu hữu với từ, không kết, không oán, không sân hận, không não
hại, bao la, quảng đại, vô lượng, khéo tu tập, biến mãn khắp tất cả
thế gian, thành tựu và an trụ.
“Vị thánh đệ tử đa văn có tâm câu hữu với bi, biến mãn một
phương, thành tựu và an trụ. Cũng vậy, với phương thứ hai, thứ ba,
thứ tư, cả bốn phương, thượng và hạ, thấu khắp tất cả. Với tâm câu
hữu với bi, không kết, không oán, không sân hận, không não hại, bao
la, quảng đại, vô lượng, khéo tu tập, biến mãn khắp tất cả thế gian,
thành tựu và an trụ.
“Vị thánh đệ tử đa văn có tâm câu hữu với hỷ, biến mãn một
phương, thành tựu và an trụ. Cũng vậy, với phương thứ hai, thứ ba,
thứ tư, cả bốn phương, thượng và hạ, thấu khắp tất cả. Với tâm câu
hữu với hỷ, không kết, không oán, không sân hận, không não hại, bao
la, quảng đại, vô lượng, khéo tu tập, biến mãn khắp tất cả thế gian,
thành tựu và an trụ.
“Vị thánh đệ tử đa văn có tâm câu hữu với xả, biến mãn một
phương, thành tựu và an trụ. Cũng vậy, với phương thứ hai, thứ ba,
thứ tư, cả bốn phương, thượng và hạ, thấu khắp tất cả. Với tâm câu
hữu với từ, không kết, không oán, không sân hận, không não hại, bao
la, quảng đại, vô lượng, khéo tu tập, biến mãn khắp tất cả thế gian,
thành tựu và an trụ.
“Này Đà-nhiên, đó là Đức Thế Tôn là bậc tri kiến, là Như Lai, Vô
Sở Trước, Đẳng Chánh Giác, có nói về bốn Phạm trú. Nếu một thiện gia
nam tử hay một thiện gia nữ tử nào tu tập bốn Phạm trú ấy, đoạn dục,
xả niệm tưởng về dục, khi thân hoại mạng chung sẽ sinh lên cõi Phạm
thiên”.
Sau khi giáo hóa cho Đà-nhiên về pháp tái sinh vào cõi Phạm
thiên, Tôn giả Xá-lợi-phất từ chỗ ngồi đứng dậy ra đi. Tôn giả
Xá-lợi-phất rời khỏi thành Vương Xá, chưa đến Trúc lâm, vườn
Ca-lan-đa, đang trên nửa đường ấy, bà-la-môn Đà-nhiên do tu tập bốn
Phạm trú, đoạn dục, xả niệm tưởng về dục, thân hoại mệnh chung sinh
lên cõi Phạm thiên.
(…)
Trung bộ, MN 97
Kinh DHĀNAÑJĀNI
Hòa thượng Thích Minh Châu dịch
Bình Anson hiệu đính dựa theo bản Anh dịch của Tỳ-khưu Ñaṇamoli và
Tỳ-khưu Bodhi
Trích đoạn:
(…)
(Thị giả của bà-la-môn Dhānañjāni đến gặp Tôn giả Sāriputta và
thưa):
“Thưa Tôn giả, bà-la-môn Dhānañjāni bị bệnh, khổ đau, bị trọng
bệnh, cúi đầu đảnh lễ Tôn giả Sāriputta. Lành thay nếu Tôn giả
Sāriputta vì lòng từ bi thương xót, đi đến trú xá của bà-la-môn
Dhānañjāni.” Tôn giả Sāriputta im lặng nhận lời.
Rồi Tôn giả Sāriputta đắp y, cầm y bát đi đến trú xá của
bà-la-môn Dhānañjāni, sau khi đến, liền ngồi trên chỗ đã soạn sẵn.
Sau khi ngồi, Tôn giả Sāriputta nói với bà-la-môn Dhānañjāni: “Này
Dhānañjāni, ta mong ông có thể kham nhẫn; ta mong ông có thể chịu
đựng; ta mong khổ thọ được giảm thiểu, không gia tăng, và sự giảm
thiểu được thấy rõ rệt, không gia tăng.”
“Thưa Tôn giả Sāriputta, tôi không thể kham nhẫn, tôi không thể
chịu đựng. Sự thống khổ của tôi gia tăng, không có giảm thiểu, và sự
gia tăng được thấy rõ rệt, không giảm thiểu. Ví như một lực sĩ chém
đầu một người khác với thanh kiếm sắc bén; cũng vậy, những ngọn gió
kinh khủng thổi lên đau nhói trong đầu tôi. Thưa Tôn giả Sāriputta,
tôi không thể kham nhẫn, tôi không thể chịu đựng. Sự thống khổ của
tôi gia tăng, không có giảm thiểu, và sự gia tăng được thấy rõ rệt,
không giảm thiểu.
“Ví như một lực sĩ lấy sợi dây nịt bằng da cứng quấn tròn quanh
đầu rồi siết chặt; cũng vậy, tôi cảm thấy đau đầu kinh khủng. Thưa
Tôn giả Sāriputta, tôi không thể kham nhẫn, tôi không thể chịu đựng.
Sự thống khổ của tôi gia tăng, không có giảm thiểu, và sự gia tăng
được thấy rõ rệt, không giảm thiểu.
“Ví như người đồ tể thiện xảo hay đệ tử của người đồ tể cắt ngang
bụng con bò với con dao cắt sắc bén; cũng vậy, một ngọn gió kinh
khủng cắt ngang bụng của tôi. Thưa Tôn giả Sāriputta, tôi không thể
kham nhẫn, tôi không thể chịu đựng. Sự thống khổ của tôi gia tăng,
không có giảm thiểu, và sự gia tăng được thấy rõ rệt, không giảm
thiểu.
“Ví như hai lực sĩ, sau khi nắm cánh tay của một người yếu hơn,
nướng người ấy, đốt người ấy trên một hố than hừng; cũng vậy, một
sức nóng kinh khủng khởi lên trong thân tôi. Thưa Tôn giả Sāriputta,
tôi không thể kham nhẫn, tôi không thể chịu đựng. Sự thống khổ của
tôi gia tăng, không có giảm thiểu, và sự gia tăng được thấy rõ rệt,
không giảm thiểu.”
“Này Dhānañjāni, địa ngục hay cõi thú, chỗ nào tốt hơn?” – “Thưa
Tôn giả Sāriputta, cõi thú tốt hơn địa ngục.”
“Này Dhānañjāni, cõi thú hay cảnh giới ngạ quỷ, chỗ nào tốt hơn?”
– “Thưa Tôn giả Sāriputta, cảnh ngạ quỷ tốt hơn cõi thú.”
“Này Dhānañjāni, cảnh giới ngạ quỷ hay cõi người, chỗ nào tốt
hơn?” – “Thưa Tôn giả Sāriputta, cõi người tốt hơn cảnh giới ngạ
quỷ.”
“Này Dhānañjāni, cõi người hay Tứ thiên vương thiên, chỗ nào tốt
hơn?” – “Thưa Tôn giả Sāriputta, Tứ thiên vương thiên tốt hơn cõi
người.”
“Này Dhānañjāni, Tứ thiên vương thiên hay Tam thập tam thiên, chỗ
nào tốt hơn?” – “Thưa Tôn giả Sāriputta, Tam thập tam thiên tốt hơn
Tứ thiên vương thiên.”
“Này Dhānañjāni, Tam thập tam thiên hay Dạ-ma thiên, chỗ nào tốt
hơn?” – “Thưa Tôn giả Sāriputta, Dạ-ma thiên tốt hơn Tam thập tam
thiên.”
“Này Dhānañjāni, Dạ-ma thiên hay Ðâu-suất-đà thiên, chỗ nào tốt
hơn?” – “Thưa Tôn giả Sāriputta, Ðâu-suất-đà thiên tốt hơn Dạ-ma
thiên.”
“Này Dhānañjāni, Ðâu-suất-đà thiên hay Hóa lạc thiên, chỗ nào tốt
hơn?” – “Thưa Tôn giả Sāriputta, Hóa lạc thiên tốt hơn Ðâu-suất-đà
thiên.”
“Này Dhānañjāni, Hóa lạc thiên hay Tha hóa tự tại thiên, chỗ nào
tốt hơn?” – “Thưa Tôn giả Sāriputta, Tha hóa tự tại thiên tốt hơn
Hóa lạc thiên.”
“Này Dhānañjāni, Tha hóa tự tại thiên hay Phạm thiên, chỗ nào tốt
hơn?” – “Thưa Tôn giả Sāriputta, Tôn giả đã từng nói đã nói ‘Phạm
thiên.’ Tôn giả Sāriputta đã từng nói: ‘Phạm thiên.’”
Rồi Tôn giả Sāriputta suy nghĩ: “Các vị bà-la-môn này rất ái
luyến cõi giới Phạm thiên. Vậy ta sẽ thuyết giảng cho bà-la-môn
Dhānañjāni về con đường đưa đến cộng trú với Phạm thiên.” Rồi Tôn
giả nói: “Này Dhānañjāni, ta sẽ thuyết giảng cho ông về con đường
đưa đến cộng trú với Phạm thiên. Hãy nghe khéo tác ý, ta sẽ giảng.”
“Thưa vâng,” bà-la-môn Dhānañjāni trả lời.
Tôn giả Sāriputta thuyết như sau:
“Này Dhānañjāni, thế nào là con đường đưa đến cộng trú với Phạm
thiên? Ở đây, vị tỳ-khưu an trú, biến mãn một phương với tâm câu hữu
với từ, cũng vậy phương thứ hai, cũng vậy phương thứ ba, cũng vậy
phương thứ tư. Như vậy cùng khắp thế giới, trên, dưới, bề ngang, hết
thảy phương xứ, cùng khắp vô biên giới. Vị ấy an trú biến mãn với
tâm câu hữu với từ, quảng đại, vô biên, không hận, không sân. Này
Dhānañjāni, như vậy là con đường đưa đến cộng trú với Phạm thiên.
“Lại nữa, vị tỳ-khưu an trú, biến mãn một phương với tâm câu hữu
với bi, cũng vậy phương thứ hai, cũng vậy phương thứ ba, cũng vậy
phương thứ tư. Như vậy cùng khắp thế giới, trên, dưới, bề ngang, hết
thảy phương xứ, cùng khắp vô biên giới. Vị ấy an trú biến mãn với
tâm câu hữu với bi, quảng đại, vô biên, không hận, không sân. Này
Dhānañjāni, như vậy là con đường đưa đến cộng trú với Phạm thiên.
“Lại nữa, vị tỳ-khưu an trú, biến mãn một phương với tâm câu hữu
với hỷ, cũng vậy phương thứ hai, cũng vậy phương thứ ba, cũng vậy
phương thứ tư. Như vậy cùng khắp thế giới, trên, dưới, bề ngang, hết
thảy phương xứ, cùng khắp vô biên giới. Vị ấy an trú biến mãn với
tâm câu hữu với hỷ, quảng đại, vô biên, không hận, không sân. Này
Dhānañjāni, như vậy là con đường đưa đến cộng trú với Phạm thiên.
“Lại nữa, vị tỳ-khưu an trú, biến mãn một phương với tâm câu hữu
với xả, cũng vậy phương thứ hai, cũng vậy phương thứ ba, cũng vậy
phương thứ tư. Như vậy cùng khắp thế giới, trên, dưới, bề ngang, hết
thảy phương xứ, cùng khắp vô biên giới,. Vị ấy an trú biến mãn với
tâm câu hữu với xả, quảng đại, vô biên, không hận, không sân. Này
Dhānañjāni, như vậy là con đường đưa đến cộng trú với Phạm thiên.”
Rồi Tôn giả Sāriputta, dù có những cõi giới cao hơn cần phải
chứng, sau khi an trú bà-la-môn vào cõi Phạm thiên, từ chỗ ngồi đứng
dậy ra đi. Bà-la-môn Dhānañjāni, sau khi Tôn giả Sāriputta ra đi
không bao lâu, liền mệnh chung và được sinh lên cõi giới Phạm thiên.
(…)
* * ** * * |
