KINH LẬP NIỆM (MN 10)

(Satipaṭṭhana Sutta, Kinh Niệm xứ, Trung bộ 10)

1. Như vầy tôi nghe. Một thời Thế Tôn ở xứ Kuru (Câu-lâu), Kammāsadhamma (Kiềm-ma Sắt-đàm) là đô thị của xứ Kuru. Rồi Thế Tôn gọi các tỳ-khưu:

– Này các tỳ-khưu.

Các Tỳ-khưu vâng đáp Thế Tôn:

– Bạch Thế Tôn.

2. Thế Tôn thuyết như sau:

– Này các tỳ-khưu, đây là con đường nhất hướng để thanh tịnh hóa chúng sinh, vượt khỏi sầu não, diệt trừ khổ ưu, thành tựu chánh đạo, chứng ngộ Niết-bàn – đó là bốn pháp lập niệm.

3. Thế nào là bốn? Này các tỳ-khưu, tỳ-khưu sống quán thân như thân, nhiệt tâm, tỉnh giác, niệm, chế ngự tham ưu ở đời; sống quán thọ như các thọ, nhiệt tâm, tỉnh giác, niệm, chế ngự tham ưu ở đời; sống quán tâm như tâm, nhiệt tâm, tỉnh giác, niệm, chế ngự tham ưu ở đời; sống quán pháp như các pháp, nhiệt tâm, tỉnh giác, niệm, chế ngự tham ưu ở đời.

(Quán thân)

[1. Quán hơi thở]

4. Và này các tỳ-khưu, thế nào là tỳ-khưu sống quán thân như thân? Ở đây, tỳ-khưu đi đến khu rừng, đi đến gốc cây, hay đi đến ngôi nhà trống và ngồi xuống. Sau khi xếp tréo chân, lưng thẳng và an trú niệm trước mặt, vị ấy thở vô với ghi nhận rõ ràng, vị ấy thở ra với ghi nhận rõ ràng. Thở vô dài, vị ấy biết rõ: “Tôi thở vô dài;” hay thở ra dài, vị ấy biết rõ: “Tôi thở ra dài;” hay thở vô ngắn, vị ấy biết rõ: “Tôi thở vô ngắn;” hay thở ra ngắn, vị ấy biết rõ: “Tôi thở ra ngắn”. “Cảm giác toàn thân, tôi sẽ thở vô”, vị ấy tập; “Cảm giác toàn thân, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập; “An tịnh toàn thân, tôi sẽ thở vô”, vị ấy tập; “An tịnh toàn thân, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập. Như người thợ quay hay học trò người thợ quay thiện xảo khi quay dài, biết rõ: “Tôi quay dài”, hay khi quay ngắn, biết rõ: “Tôi quay ngắn”. Cũng vậy, tỳ-khưu thở vô dài, biết rõ: “Tôi thở vô dài;”... “An tịnh toàn thân, tôi sẽ thở ra”, vị ấy tập.

5. Như vậy, vị ấy sống quán thân như thân bên trong hay sống quán thân như thân bên ngoài; hay sống quán thân như thân bên trong và bên ngoài. Hay vị ấy sống quán tính sinh khởi trong thân; hay sống quán tính diệt tận trong thân; hay sống quán tính sinh và diệt trong thân. Hay nhận thức “có thân đây” được thiết lập nơi vị ấy với mức độ cần thiết để hiểu biết và ghi nhớ đầy đủ. Và vị ấy không nương tựa, không chấp trước vật gì trên đời. Này các tỳ-khưu, như vậy là tỳ-khưu sống quán thân trên thân.

[2. Bốn oai nghi]

6. Lại nữa, này các tỳ-khưu, tỳ-khưu đi, biết: “Tôi đi;” hay đứng, biết: “Tôi đứng;” hay ngồi, biết: “Tôi ngồi;” hay nằm, biết: “Tôi nằm”. Thân thể được sử dụng như thế nào, vị ấy biết thân như thế ấy.

7. Như vậy, vị ấy sống quán thân như thân bên trong hay sống quán thân như thân bên ngoài; hay sống quán thân như thân bên trong và bên ngoài... Và vị ấy không nương tựa, không chấp trước vật gì trên đời. Này các tỳ-khưu, như vậy là tỳ-khưu sống quán thân trên thân.

[3. Hiểu biết rõ ràng việc đang làm]

8. Lại nữa, này các tỳ-khưu, tỳ-khưu khi bước tới bước lui, biết rõ việc mình đang làm; khi nhìn tới nhìn lui, biết rõ việc mình đang làm; khi co tay, khi duỗi tay, biết rõ việc mình đang làm; khi mang áo Sanghati (Tăng-già-lê), mang bát, mang y, biết rõ việc mình đang làm; khi ăn, uống, nhai, nếm, biết rõ việc mình đang làm; khi đại tiện, tiểu tiện, biết rõ việc mình đang làm; khi đi, đứng, ngồi, ngủ, thức, nói, im lặng, biết rõ việc mình đang làm.

9. Như vậy, vị ấy sống quán thân như thân bên trong hay sống quán thân như thân bên ngoài; hay sống quán thân như thân bên trong và bên ngoài... Và vị ấy không nương tựa, không chấp trước vật gì trên đời. Này các tỳ-khưu, như vậy là tỳ-khưu sống quán thân trên thân.

[4. Thân bất tịnh]

10. Lại nữa, này các tỳ-khưu, tỳ-khưu quán sát thân này, từ bàn chân trở lên, từ đỉnh tóc trở xuống, bao bọc bởi da và chứa đầy những vật bất tịnh sai biệt. Trong thân này: “Ðây là tóc, lông, móng, răng, da, thịt, gân, xương, thận, tủy, tim, gan, hoành cách mô, lá lách, phổi, ruột, màng ruột, bụng, phân, mật, đàm mủ, máu, mồ hôi, mỡ, nước mắt, mỡ da, nước miếng, niêm dịch, nước ở khớp xương, nước tiểu”. Cũng như một bao chứa, hai đầu trống đựng đầy các loại hột như gạo, lúa, đậu xanh, đậu lớn, mè, gạo đã xay rồi. Một người có mắt, đổ các hột ấy ra và quán sát: “Ðây là hột gạo, đây là hột lúa, đây là đậu xanh, đây là đậu lớn, đây là mè, đây là hột lúa đã xay rồi”. Cũng vậy, tỳ-khưu quán sát thân này... chứa đầy những vật bất tịnh sai biệt. Trong thân này: “Ðây là tóc, lông,... nước tiểu”.

11. Như vậy, vị ấy sống quán thân như thân bên trong hay sống quán thân như thân bên ngoài; hay sống quán thân như thân bên trong và bên ngoài... Và vị ấy không nương tựa, không chấp trước vật gì trên đời. Này các tỳ-khưu, như vậy là tỳ-khưu sống quán thân trên thân.

[5. Bốn đại]

12. Lại nữa, này các tỳ-khưu, tỳ-khưu quán sát thân này, ở bất cứ vị trí hay oai nghi nào, chỉ gồm có các phần tử: “Trong thân này có địa đại, thủy đại, hỏa đại và phong đại”. Như một người đồ tể thiện xảo, hay đệ tử của một người đổ tể, giết một con bò, ngồi cắt chia từng phần tại ngã tư đường. Cũng vậy, này các tỳ-khưu, tỳ-khưu quán sát thân này, ở bất cứ vị trí hay oai nghi nào, chỉ gồm có các phần tử: “Trong thân này có địa đại, thủy đại, hỏa đại và phong đại”.

13. Như vậy, vị ấy sống quán thân như thân bên trong hay sống quán thân như thân bên ngoài; hay sống quán thân như thân bên trong và bên ngoài... Và vị ấy không nương tựa, không chấp trước vật gì trên đời. Này các tỳ-khưu, như vậy là tỳ-khưu sống quán thân trên thân.

[6-14. Chín pháp quán tử thi]

14. Lại nữa, này các tỳ-khưu, tỳ-khưu như thấy một thi thể bị quăng bỏ trong nghĩa địa một ngày, hai ngày, ba ngày, thi thể ấy trương phồng lên, xanh đen lại, nát thối ra, tỳ-khưu quán thân ấy như sau: “Thân này tính chất là như vậy, bản tánh là như vậy, không vượt khỏi tính chất ấy”.

15. Như vậy, vị ấy sống quán thân như thân bên trong hay sống quán thân như thân bên ngoài; hay sống quán thân như thân bên trong và bên ngoài... Và vị ấy không nương tựa, không chấp trước vật gì trên đời. Này các tỳ-khưu, như vậy là tỳ-khưu sống quán thân trên thân.

16. Lại nữa, này các tỳ-khưu, tỳ-khưu như thấy một thi thể bị quăng bỏ trong nghĩa địa, bị các loài quạ ăn, hay bị các loài diều hâu ăn, hay bị các chim kên ăn, hay bị các loài chó ăn, hay bị các loài giả can ăn, hay bị các loài côn trùng ăn, tỳ-khưu quán thân ấy như sau: “Thân này tính chất là như vậy, bản chất là như vậy, không vượt khỏi tính chất ấy”.

17. Như vậy, vị ấy sống quán thân như thân bên trong hay sống quán thân như thân bên ngoài; hay sống quán thân như thân bên trong và bên ngoài... Và vị ấy không nương tựa, không chấp trước vật gì trên đời. Này các tỳ-khưu, như vậy là tỳ-khưu sống quán thân trên thân.

18-24. Này các tỳ-khưu, lại nữa, tỳ-khưu như thấy một thi thể bị quăng bỏ trong nghĩa địa, với các bộ xương còn liên kết với nhau, còn dính thịt và máu, còn được các đường gân cột lại... với các bộ xương còn liên kết với nhau, không còn dính thịt nhưng còn dính máu, còn được các đường gân cột lại... với các bộ xương không còn dính thịt, dính máu, còn được các đường gân cột lại... chỉ còn có xương không dính lại với nhau, rải rác chỗ này chỗ kia – ở đây là xương tay, ở đây là xương chân, ở đây là xương ống, ở đây là xương bắp vế, ở đây là xương mông, ở đây là xương sống, ở đây là xương đầu – tỳ-khưu quán thân ấy như sau: “Thân này tính chất là như vậy, bản tánh là như vậy, không vượt khỏi tính chất ấy”.

25. Như vậy, vị ấy sống quán thân như thân bên trong hay sống quán thân như thân bên ngoài; hay sống quán thân như thân bên trong và bên ngoài... Và vị ấy không nương tựa, không chấp trước vật gì trên đời. Này các tỳ-khưu, như vậy là tỳ-khưu sống quán thân trên thân.

26-30. Lại nữa này các tỳ-khưu, tỳ-khưu như thấy một thi thể bị quăng bỏ trong nghĩa địa, chỉ còn toàn xương trắng màu vỏ ốc... chỉ còn một đống xương lâu hơn ba năm... chỉ còn là xương thối trở thành bột, tỳ-khưu quán thân ấy như sau: “Thân này tính chất là như vậy, bản tánh là như vậy, không vượt khỏi tính chất ấy”.

31. Như vậy, vị ấy sống quán thân như thân bên trong hay sống quán thân như thân bên ngoài; hay sống quán thân như thân bên trong và bên ngoài... Và vị ấy không nương tựa, không chấp trước vật gì trên đời. Này các tỳ-khưu, như vậy là tỳ-khưu sống quán thân trên thân.

(...)

(MN 10, Kinh Lập niệm/Niệm xứ)

SATIPAṬṬHĀNA  SUTTA
Translated by Bhikkhu Ānalayo (2003)

Thus have I heard. On one occasion the Blessed One was living in the Kuru country  at  a  town   of  the   Kurus   named  Kammāsadhamma. There   he addressed the monks  thus:  “Monks.” “Venerable sir,” they  replied. The Blessed One  said this:

[DIRECT  PATH]
“Monks,  this  is the  direct  path  for the  purification of beings,  for the  sur- mounting of sorrow and  lamentation, for the disappearance of dukkha and discontent, for acquiring the  true  method, for the  realization of Nibbāna, namely, the four satipaṭṭhānas.

[DEFINITION]
“What are the four? Here, monks,  in regard to the body a monk  abides con- templating the body, diligent, clearly knowing, and  mindful, free from de- sires and  discontent in regard to the world.  In regard to feelings  he abides contemplating feelings,  diligent, clearly  knowing, and  mindful, free from desires  and  discontent in regard to the  world.  In regard to the  mind  he abides  contemplating the  mind,  diligent, clearly  knowing, and  mindful, free  from  desires   and   discontent  in  regard to  the  world.   In  regard to dhammas he abides  contemplating dhammas, diligent, clearly knowing, and mindful, free from desires  and  discontent in regard to the world.

[BREATHING]
"And how,  monks,  does  he in regard to the body  abide  contemplating the body? Here, gone to the forest, or to the root of a tree, or to an empty hut, he sits down; having folded  his legs crosswise,  set his body  erect,  and  estab- lished  mindfulness in front of him, mindful he breathes in, mindful he breathes out.

 “Breathing in long, he knows ‘I breathe in long,’ breathing out  long, he knows ‘I breathe out long.’ Breathing in short, he knows ‘I breathe in short,’ breathing out short,  he knows ‘I breathe out short.’ He trains  thus:  ‘I shall breathe in experiencing the whole  body,’ he trains thus: ‘I shall breathe out experiencing the whole  body.’ He trains thus: ‘I shall breathe in calming the bodily formation,’ he trains thus: ‘I shall breathe out calming the bodily for- mation.’

 “Just  as  a skilled  turner or  his  apprentice, when making a long  turn, knows ‘I make  a long turn,’  or when making a short  turn knows ‘I make  a short  turn’  so too, breathing in long, he knows ‘I breathe in long,’… (con- tinue  as above).

[Refrain]
“In  this  way,  in  regard to  the  body  he  abides  contemplating the  body internally, or he abides contemplating the body externally, or he abides con- templating the body  both  internally and  externally. Or, he abides  contem- plating the  nature of arising  in the  body,  or he abides  contemplating the nature of passing away in the body, or he abides  contemplating the nature of both arising and passing away in the body. Or, mindfulness that ‘there is a body’ is established in him to the extent necessary for bare knowledge and continuous mindfulness. And he abides  independent, not clinging  to any- thing  in the world.

 “That is how  in regard to the body  he abides  contemplating the body.

[POSTURES]
“Again, monks,  when walking, he knows ‘I am walking’; when standing, he knows ‘I am standing’; when sitting,  he knows ‘I am sitting’;  when lying down, he knows ‘I am lying down’;  or he knows accordingly however his body  is disposed.

[Refrain]
“In this way, in regard to the body he abides  contemplating the body inter- nally … externally … both internally and externally. He abides contemplat- ing the nature of arising  … of passing away  … of both  arising  and  passing away in the body. Mindfulness that ‘there is a body’ is established in him to the extent  necessary for bare knowledge and continuous mindfulness. And he abides  independent, not  clinging  to anything in the  world.  That  too is how  in regard to the body  he abides  contemplating the body.

[ACTIVITIES]
“Again, monks, when going forward and returning he acts clearly knowing; when looking  ahead and  looking  away he acts clearly knowing; when flex- ing  and  extending his  limbs  he  acts  clearly  knowing; when wearing his robes and  carrying his outer  robe and  bowl he acts clearly knowing; when eating,  drinking, consuming food,  and  tasting   he  acts  clearly  knowing; when defecating and  urinating he  acts  clearly  knowing; when walking, standing, sitting,  falling asleep,  waking up,  talking,  and  keeping silent  he acts clearly knowing.

[Refrain]
“In this way, in regard to the body he abides  contemplating the body inter- nally … externally … both internally and externally. He abides contemplat- ing the nature of arising  … of passing away  … of both  arising  and  passing away in the body. Mindfulness that ‘there is a body’ is established in him to the extent  necessary for bare knowledge and continuous mindfulness. And he abides  independent, not  clinging  to anything in the  world.  That  too is how  in regard to the body  he abides  contemplating the body.

[ANATOMICAL  PARTS]
“Again, monks,  he reviews this same body up from the soles of the feet and down from the top of the hair, enclosed by skin, as full of many  kinds of im- purity thus: ‘in this body there  are head-hairs, body-hairs, nails, teeth,  skin, flesh,   sinews,   bones,   bone-marrow,  kidneys,  heart,   liver, diaphragm, spleen, lungs,  bowels,  mesentery, contents of  the  stomach, faeces,  bile, phlegm, pus,  blood,  sweat,  fat, tears,  grease,  spittle,  snot,  oil of the  joints, and  urine.’

“Just as though there  were  a bag  with  an  opening at both  ends  full of many  sorts of grain, such as hill rice, red rice, beans, peas, millet, and  white rice, and a man with good eyes were to open it and review it thus: ‘this is hill rice, this is red rice, these are beans, these are peas, this is millet, this is white rice’; so too he reviews this same body.… (continue as above).

[Refrain]
“In this way, in regard to the body he abides  contemplating the body inter- nally … externally … both internally and externally. He abides contemplat- ing the nature of arising  … of passing away  … of both  arising  and  passing away in the body. Mindfulness that ‘there is a body’ is established in him to the extent  necessary for bare knowledge and continuous mindfulness. And he abides  independent, not  clinging  to anything in the  world.  That  too is how  in regard to the body  he abides  contemplating the body.

[ELEMENTS]
“Again, monks,  he reviews this same  body,  however it is placed,  however disposed, as consisting of elements thus:  ‘in this body  there  are the  earth element, the water  element, the fire element, and  the air element’. 

“Just as though a skilled butcher or his apprentice had  killed a cow and was seated  at a crossroads with  it cut up into pieces; so too he reviews this same body.… (continue as above).

[Refrain]
“In this way, in regard to the body he abides  contemplating the body inter- nally … externally … both internally and externally. He abides contemplat- ing the nature of arising  … of passing away  … of both  arising  and  passing away in the body. Mindfulness that ‘there is a body’ is established in him to the extent  necessary for bare knowledge and continuous mindfulness. And he abides  independent, not  clinging  to anything in the  world.  That  too is how  in regard to the body  he abides  contemplating the body.

[CORPSE  IN  DECAY]
“Again, monks,  as though he were to see a corpse thrown aside in a charnel ground – one, two, or three  days dead,  bloated, livid, and  oozing  matter … being devoured by crows, hawks, vultures, dogs, jackals, or various kinds of worms  … a skeleton with  flesh and  blood,  held  together with  sinews  … a fleshless skeleton smeared with blood, held together with sinews … a skele- ton  without flesh  and  blood,  held  together with  sinews  … disconnected bones  scattered in  all directions … bones  bleached white,  the  colour  of shells … bones  heaped up, more than  a year old … bones  rotten and  crum- bling to dust  – he compares this same body  with  it thus:  ‘this body  too is of the same nature, it will be like that,  it is not exempt from that  fate.’

[Refrain]
“In this way, in regard to the body he abides  contemplating the body inter- nally … externally … both internally and externally. He abides contemplat- ing the nature of arising  … of passing away  … of both  arising  and  passing away in the body. Mindfulness that ‘there is a body’ is established in him to the extent  necessary for bare knowledge and continuous mindfulness. And he abides  independent, not  clinging  to anything in the  world.  That  too is how  in regard to the body  he abides  contemplating the body.

(...)